کاربرد طرح بهینه در تعیین پارامتر مدل دوز پاسخ مناسب و برآورد میانه دوز موثر

هدف اصلی توسعه دارو، یافتن دوز یا دامنه دوز دارویی است که هم موثر است (برای بهبود یافتن یا معالجه بیماری) و هم ایمن است (با خطر اثرات معکوس). اگر چنین دوز یا دامنه دوز شناسایی نشود این دارو از نظر پزشکی مفید نیست و نباید توسط سازمانهای نظارت دارو تایید شود. به طور کلی میزان اثرات دارویی با افزایش دوز به طور یکنواختی افزایش می یابد و سرانجام به یک سطح ثابت می رسد که افزایش بیشتر دوز دیگر اثری نخواهد داشت. یکی از اهداف مهم در مطالعات دارویی برآورد دوزهای هدف می باشد که برای این مهم معمولا از طرح موازی استفاده می شود. برای انتخاب مدلهای دوز-پاسخ از معیار آکائیک استفاده شد. مواد و روشها: در تحقیق حاضر از نوع تجربی از موش های صحرایی نر سفید نژاد ویستار به تعداد 40 (انستیتو پاستور، تهران) در محدوده وزنی 8/9± 302 گرم در محدوده سنی 14-12 ماه در پنج دوز مختلف استفاده گردید و چهار مدل خطی، ایماکس، درجه دو و ایماکس سیگموئید برای برازش به داده ها در نظر گرفته شد. در نهایت برای انتخاب مدل از معیار آکائیک استفاده شد و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار r انجام شد. یافته ها: با استفاده از معیار آکائیک (aic) مدل ایماکس به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. میانه دوز موثر ((ed50 با استفاده از این مدل دوز 8-10*6/6 مولار برآورد شد. حداکثر اثر ((emax با استفاده از این مدل 38/1 گرم در واحد سطح برآورد شد. نتیجه گیری: نیمی از ماکزیمم اثر میزان انقباض آئورت سینه ای موش های دیابتی که به آنها دانه اسفرزه داده شده در دوز 8-10*6/6 مولار از داروی آدرنالین رخ می دهد و با توجه به مقدار حداکثر اثر یعنی 38/1 گرم در واحد سطح، می توان نتیجه گرفت که میزان انقباض آئورت در این نقطه به اشباع رسیده است و از این نقطه به بعد هر چه میزان دوز را زیادتر کنیم در میزان انقباض تغییری مشاهده نمی کنیم.