تاثیر درجه حرارت و زمان نگهداری دانه گرده در باروری لاین های نر عقیم افتابگردان

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر دما و زمان نگهداری دانه گرده چهار لاین برگشت دهنده باروری بر قابلیت زیست دانه گرده و بارور سازی لاین نرعقیم آفتابگردان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی به اجرا در آمد. 4 لاین برگشت دهنده باروری در 4 تاریخ با فواصل زمانی 20 روز در بهار 1387 کشت شد و دانه های گرده جمع آوری و در دو دمای 4 و 20- درجه سانتی گراد به مدت 6-1 هفته ذخیره شد. تلاقی لاین های نرعقیم با استفاده از گرده های ذخیره شده صورت گرفت. قابلیت زیست دانه های گرده لاینهای برگرداننده از طریق رنگ آمیزی و صفات دانه بندی، وزن صددانه و قطر دانه در لاین مادری اندازه گیری شد. بر اساس نتایج حاصل بین لاین ها، دماها و زمان های نگهداری دانه گرده از نظر زیست دانه گرده و قابلیت ایجاد دانه بندی در لاین نرعقیم اختلاف بسیار معنی داری وجود داشت. لاین rghk50 با برخورداری از بالاترین زیست دانه گرده بیشترین میزان دانه بندی لاین نرعقیم را بوجود آورد. ذخیره دانه گرده در دمای 4 درجه سانتی گراد در مقایسه با 20- منجر به حفظ بهتر زیست دانه گرده شد و دانه بندی بالاتری را ایجاد کرد اما بیشترین زیست دانه گرده (33/21%) و بیشترین میزان دانه بندی (74/33%) با نگهداری دانه گرده لاین rghk50 در دمای 20- حاصل شد. افزایش زمان نگهداری دانه گرده تأثیر منفی بر صفات اندازه گیری شده داشت و با افزایش مدت نگهداری به بیش از دو هفته کاهش شدیدی در زیست دانه گرده و قابلیت ایجاد دانه بندی مشاهده شد. با این حال زیست گرده لاین rghk50 تا سه هفته به نحو مطلوب تری حفظ شد. در مجموع با توجه به محدودیت زمان گلدهی لاینهای این برد آفتابگردان نگهداری کوتاه مدت (دو هفته) دانه گرده در دمای 4 درجه سانتی گراد می تواند در برنامه های اصلاحی مشکل عدم همزمانی لاینهای والدی را برطرف کند ولی به نظر می رسد نگهداری دراز مدت دانه گرده نیازمند کاهش رطوبت در دماهای کمتر می باشد.