تعیین روابط ساختاری باورهای فراشناختی و ابعاد شخصیتی گلونینگر در خوشه علائم اختلال اضطراب فراگیر و وسواسی-اجباری

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش دو سازه قدرتمند روانشناختی شخصیت و مولفه های فراشناختی در سبب شناسی و تداوم بخشی اختلال اضطراب فراگیر و وسواسی- اجباری و همچنین بررسی اثرات مستقل و ترکیبی این سازه ها در پیش بینی و تبیین دو اختلال مذکور بوده است تا در نهایت برازنده ترین مدل جهت تبیین این علائم انتخاب گردد. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود که در راستای اهداف آن با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 442 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه های تشخیصی اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواسی-اجباری، باورهای فراشناختی و شخصیت کلونینگر استفاده شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار آماری لیزرل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده از مدل اوّل نشان داد که از میان 5 مولفه ی فراشناختی، مولفه ی کنترل ناپذیری و خطر دارای مسیر علّی معنادار با خوشه ی علائم اختلال اضطراب فراگیر بوده و می تواند آنرا تبیین نماید و در مقابل، دو مولفه ی باورهای مثبت درباره ی نگرانی و باور هایی در مورد نیاز به کنترل افکار با خوشه علائم اختلال وسواسی-اجباری دارای ارتباط مثبت معناداری بوده است. طبق نتایج حاصل از مدل دوم مشخص شد که از میان هفت بُعد سرشتی-منشی شخصیت کلونینجر، تنها بُعد آسیب پرهیزی با خوشه علائم اختلال اضطراب فراگیر ارتباط معنادار دارد، در مقابل ابعاد شخصیتی آسیب پرهیزی، همکاری و پشتکار با خوشه علائم اختلال وسواسی-اجباری رابطه معنادار دارند. از سویی الگویی که در آن ابعاد شخصیتی و مولفه های فراشناختی به عنوان متغیرهای مکنون مستقل هم ارز و بدون فرض میانجی در نظر گرفته شدند، بر اساس نمره خی دو و شاخص های rmsea،cfi و gfi، دارای برازندگی مطلوبتری بود. از این رو چنین نتیجه گیری شد که در پیش بینی علائم این اختلال ها ابعاد شخصیتی و مولفه های فراشناختی نقشی مستقل و هم ارز دارند و علائم این دو اختلال بدون میانجیگری فراشناخت و شخصیت تبیین می شود.