تاثیر کود زیستی فسفره، آرایش کاشت و تداخل علف های هرز بر صفات کمی و کیفی سویا

چکیده نظر به اهمیت دانه های روغنی در تامین انرژی و نیز جایگاه ایران بعنوان دهمین کشور وارد کننده روغن نباتی در جهان، کشت دانه های روغنی در کشور جایگاه ویژه ای دارد. سویا به عنوان لگومی مطرح می شود که ارزش تغذیه ای آن به دلیل داشتن روغن و پروتئین بالا است. در این راستا به منظور بررسی تاثیر کود زیستی فسفره، آرایش کاشت و تداخل علف های هرز بر صفات کمی و کیفی سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در اردیبهشت 1388 به اجرا درآمد. فاکتور اول، تداخل علف های هرز در چهار سطح شامل تداخل ضعیف (تا مرحله ظهور چهارمین سه برگچه ای)، تداخل متوسط (تا مرحله شروع گلدهی)، تداخل شدید (تا آخر فصل رشد) و بدون تداخل (کنترل مداوم علف های هرز تا آخر فصل رشد)، فاکتور دوم، کود زیستی فسفره در دو سطح شامل کاربرد و عدم کاربرد کود زیستی فسفره و فاکتور سوم، آرایش کاشت در دو سطح شامل ( فاصله ردیف 50 سانتیمتر و فاصله بوته روی ردیف 5 سانتیمتر) و (فاصله ردیف 25 سانتیمتر و فاصله بوته روی ردیف 10 سانتیمتر) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل سه گانه بدون تداخل علف هرز، دارای کود زیستی فسفره و آرایش کاشت 10-25 بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. اثر آرایش کاشت بر شاخص برداشت معنی دار نشد و تلقیح با کود زیستی فسفره باعث افزایش این شاخص گردید. اثر تداخل و اثر کود زیستی بر درصد پروتئین بذر معنی دار گردید و تیمار تداخل شدید علف هرز بیشترین درصد پروتئین را به خود اختصاص داد. تلقیح با کود زیستی فسفره باعث افزایش درصد پروتئین بذر گردید. اثر تیمارهای اعمال شده بر درصد روغن بذر معنی دار گردید و آرایش کاشت 10-25 درصد روغن بیشتری را نشان داد. اثر متقابل بدون تداخل علف هرز و دارای کود زیستی فسفره بیشترین درصد روغن بذر را نشان داد. اثر کود زیستی بر بیوماس علف هرز معنی دار نشد و اثر متقابل تداخل شدید علف هرز و آرایش 5-50 بیشترین تولید بیوماس علف هرز را نشان داد. از بین تیمارهای اعمال شده تنها اثر تداخل بر تراکم علف هرز معنی دار گردید و تداخل ضعیف بیشترین تراکم علف هرز را به خود اختصاص داد. آرایش کاشت 10-25 شاخص سطح برگ بالاتری تولید نمود. اثر متقابل بدون تداخل علف هرز، دارای کود زیستی فسفره و آرایش کاشت 10-25 بیشترین سرعت رشد محصول را به خود اختصاص داد. سطح ویژه برگ در شرایط عدم تداخل علف های هرز و نیز آرایش کاشت 10-25 کمترین مقدار را به خود اختصاص داد. تداخل شدید علف های هرز، بدون کاربرد کود زیستی، با افزایش فاصله بین ردیف ها مقدار اسپد را بسیار کاهش داد و تداخل شدید علف های هرز بیشترین ارتفاع بوته را باعث گردید. شرایط بدون تداخل علف هرز، باعث تولید بذوری گردید که بیشترین سرعت جوانه زنی را دارا بودند. علف های هرز غالب مزرعه از نظر تراکم و بیوماس به ترتیب خرفه و تاج خروس بودند.