توسعه توریسم شهری، با رویکرد برنامه ریزی مبتنی بر بخش بندی-نمونه موردی: بازار توریسم بین المللی شهر تبریز

مساله: تبعات ناشی از انقلاب صنعتی، شهرنشینی، گسترش راهها و شبکه های حمل و نقل، ارتباطات بین المللی، استفاده از فناوریهای نو و به تبع آن افزایش اوقات فراغت، ارتقا امنیت و عواملی از این دست همه و همه باعث رشد روز افزون توریسم و قرار گرفتن آن در مرکز توجه خانواده بشری شده است. از آنجاییکه شناخت وضع موجود بازار توریسم یا در واقع شناخت ترکیب و ویژگیهای توریستهای ورودی، اولین گام در راستای برنامه ریزی می باشد، پایان نامه حاضر به موضوع بخش بندی بازار گردشگران بین المللی ورودی کلان شهر تبریز پرداخته است. در واقع این پژوهش تلاشی است برای شناخت بهترین شیوه بخش بندی بازار توریسم بین المللی شهر بر اساس جایگاه آن در چرخه حیات مقصد گردشگری. روش: در این راستا پس از طرح تحقیق، مبانی نظری و معرفی محدوده مورد مطالعه، ابتدا وضع موجود توریسم بین المللی در شهر تبریز در قالب نظریه چرخه حیات حوزه گردشگری مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور عوامل متغییر مراحل مختلف چرخه حیات در قالب دوازده شاخص کلی استخراج و با توجه به اطلاعات حاصل از آمارهای ماخوذه از سازمانهای زیربط و داده های حاصل از پرسش گری و مصاحبه وضعیت فعلی شهر تبریز در مورد هر یک از شاخصها با مراحل مختلف چرخه حیات مقایسه شده است. بعد از تشخیص جایگاه شهر در چرخه حیات، اهداف بازاریابی متناظر با این مرحله از چرخه تعیین و بر اساس آن اهداف شاخصهای بخش بندی مطلوب بازار وزن دهی شده است. سپس با مقایسه نتایج حاصل از دو رویکرد اصلی بخش بندی بازار در زمینه شاخصهای مطلوبیت بخش بندی رویکرد بهینه شناسایی گردیده است. نتایج: بررسی ها در تمام شاخصهای 12 گانه جایگاه شهر تبریز را در مرحله دوم چرخه حیات مقصد گردشگری یعنی مرحله مشارکت نشان می دهد. مرحله ای که بر اساس مرحله بعد از خود یعنی مرحله توسعه هدف گذاری در زمینه توسعه مقصد و بازار را می طلبد. همچنین نتایج حاصل بر اساس وزن دهی صورت گرفته برای شاخصهای مطلوبیت بخش بندی بازار و مقایسه دو رویکرد اساسی بخش بندی بازار بر اساس آن نشان می دهد که رویکرد دوم که در آن کل بازار بدون پیش داوری اولیه در فرایند تقسیم دخالت داده می شود، برای بازار توریسم بین المللی شهر تبریز مناسبتر می باشد. در پایان دلایل تفاوت در نگرش گروههای مختلف ذینفع در بخش توریسم و در نتیجه تفاوت های موجود در رویکرد های ورود در مبحث بخش بندی بازار مورد بررسی قرار گرفته و ضمن ارزیابی فرضیات تحقیق، جمع بندی و پیشنهادات ارائه گردیده است.