بررسی ارش و موارد آن در احکام جزایی فقه امامیه و حقوق کیفری ایران

ارش جزایی، مالی است که به سبب جنایت بر مادون نفس در مواردی که دیه آن در شرع مشخص نشده، به مجنی علیه پرداخت می شود. از نظر فقهی هیچ جنایتی بدون جبران نمی ماند. پس در جنایت هایی که بر اعضا و منافع وارد می شوند و شارع برای آن ها دیه ای مشخص نکرده است، باید ارش تعیین شود و تعیین ارش و شیوه محاسبه آن یکی از مشکلات دستگاه قضایی است. پایان نامه حاضر در سه فصل به بررسی ماهیت ارش، مصادیق آن و احکامی مثل روش های محاسبه آن پرداخته است. در صورت عدم توافق دو طرف بر سر میزان ارش، قاضی باید با مشورت کارشناسان عادل و در نظر گرفتن همه جوانب، مقدار آن را تعیین نماید. می توان گفت ارش و دیه در برخی از احکام مشترک هستند.این پایان نامه در سه فصل ارائه شده است. در فصل اوّل که کلیات نام دارد، ابتدا به تعریف سه واژه ارش، حکومت ودیه می پردازیم. آن گاه در سه مبحث، مقایسه ای میان ارش و مفاهیم مشابه آن (یعنی حکومت، دیه و نسبت سنجی) خواهیم داشت. سپس قاعده ارش، و در پایان هم نقص عضوی مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل دوم که به بررسی فقهی و حقوقی ارش در جزائیات اختصاص دارد، شامل سه گفتار می باشد. در گفتار اوّل، مباحث ارش در باب حدود و در گفتار دوم ارش در باب قصاص را بیان می کنیم. پس از آن در گفتار سوم به موضوع اصلی و بحث اساسی این فصل، یعنی دیات خواهیم پرداخت. این گفتار، خود مشتمل بر چهار قسمت است. ابتدا اعضایی را که بحث ارش در آن مطرح شده، مورد گفتگو قرار می دهیم، سپس منافع دارای ارش را بررسی می کنیم. آن گاه از ارش در شجاج و جراح سخن خواهیم گفت و در نهایت مواردی را تحت عنوانِ توابع ذکر خواهیم کرد. در فصل سوم، احکام ارش مورد بحث قرار می گیرد. در این فصل موضوعاتی از قبیل: روش های محاسبه ارش در فقه، نقد این روش ها، روش های تعیین ارش در قانون مجازات، حدّ و اندازه ارش، مسئول پرداخت ارش، مهلت پرداخت آن و تنصیف ارش زنان مطرح شده است. در پایان این فصل هم به ذکر نتیجه گیری خواهیم پرداخت.