بررسی حقوقی جرمشناختی کودکان بزه دیده و شاهد جرم در پرتو قطعنامه 2005

چکیده ضرورت اتّخاذ یک رویکرد حمایتی افتراقی نسبت به کودکان بزه دیده و شاهد جرم، مطابق با معیارهای بین المللی از یک سو، و آسیب پذیری این کودکان در برابر تحمّل و یا مشاهده ی جرایم و رفتارهای خشن از سوی دیگر، قانون گذاران ملّی و بین المللی را برآن داشته تا در صدد تدوین و اصلاح قوانین حمایتی برای این کودکان برآیند. حمایت های شکلی از اطفال بزه دیده و شاهد جرم در کنار حمایت های ماهوی از طریق جرم انگاری و کیفرانگاری جرایم علیه اطفال می تواند گامی در جهت حمایت هرچه بیشتر از این اطفال محسوب شود. به رسمیّت شناختن حقوقی نظیر حقّ برخورداری از رفتار شایسته و دلسوزانه، حقّ مصونیت در برابر تبعیض، حقّ کسب اطّلاع، حقّ بیان دیدگاه ها و نگرانی ها و استماع آنها از سوی مسئولان، حقّ برخورداری از کمک های موثر، حقّ حفظ حریم خصوصی، حقّ کاهش صعوبت دادرسی، حقّ برخورداری از امنیت، حقّ دریافت خسارت و حقّ برخورداری از تدابیر ویژه در فرآیند دادرسی که در قطعنامه ای تحت عنوان «رهنمودهای راجع به اجرای عدالت برای کودکان بزه دیده و شاهد جرم» مصوّب شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متّحد در سال 2005 ذکر شده است، می تواند در تضمین حقوق این اطفال موثر واقع شود. با بررسی قوانین ایران مشاهده می شود اطفال بزه دیده و شاهد جرم به عنوان افرادی که نیازمند توجّه بیشتر و اِعمال شیوه های دادرسی افتراقی می باشند مورد شناسایی قرار نگرفته و قوانینی که بتواند حقوق مذکور را به نحو شایسته تضمین نماید هنوز به تصویب نرسیده است. واژگان کلیدی: اطفال بزه دیده و شاهد جرم، قطعنامه ی 2005، حمایت های کیفری، فرآیند دادرسی کیفری.