مهلت معقول در دادرسی کیفری در پرتو حقوق ایران و اسناد بین المللی

چکیده یکی از شروط بدیهی دادرسی عادلانه این است که حتی الامکان سریع باشد. هر فردی که متهم به یکی از جرایم کیفری باشد حق دارد، در زمان مناسب محاکمه شود و یا اینکه تا زمان محاکمه آزاد شود. زمانی که فردی در بازداشت قبل از محاکمه به سر می برد اهمیت دادرسی با مهلت معقول دو چندان می شود. اجرای عدالت در مدت معقول از وجوه اساسی دادرسی کیفری و یکی از ضروری ترین شروط یک نظام قضایی موثر است، که در جوامع مورد وفاق عمومی است. سیستم قضایی باید بی گناه را بدون تأخیر حمایت کند، همان گونه که مجازات مجرمان را هم باید بدون تأخیر صادر نماید. رعایت مهلت معقول در تمام مراحل دادرسی، و در تمام محاکم، الزامی است. تعیین اینکه چه مهلتی، معقول به حساب می آید از پرونده ای به پرونده دیگر متفاوت است. عناصری که در تعیین این مهلت نقش دارند عبارتند از: قوانین ملی، پیچیدگی پرونده، نوع عمل و اتهام متهم، نوع عمل و رفتار مقامات قضایی و اینکه متهم در طول دادرسی در بازداشت به سر می برده یا نه. طرق دادخواهی موثر در راستای وظایف دولت ها، برای رفع آثار نقض و جبران خسارت ناشی از ضررهای وارده از نقض مهلت معقول، در بسیاری از اسناد بین المللی و منطقه ای مورد تأکید واقع شده است. که متأسفانه در کشور ما به این موضوع توجهی نشده است.