اندازه گیری و تحلیل عوامل موثر بر محافظه کاری حسابداری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده: محافظه کاری مخلوق نااطمینانی (ابهام) است. هر زمان که حسابداران در ارزش گذاری دارایی ها یا بدهی ها با ابهام روبرو می شوند، برای حل مسئله به محافظه کاری پناه می برند. محققان دلایل متعددی برای وجود محافظه کاری ارائه کرده اند. از جمله این دلایل می توان به وجود مسئله مخاطره اخلاقی در قراردادها، هزینه های دادخواهی، هزینه های سیاسی و انگیزه- های مالیاتی اشاره کرد. تغییر شرایط سبب خواهد شد زمینه و ضرورت هر یک از این دلایل در شرکت های مختلف متفاوت باشد که در نتیجه تغییر تقاضا برای محافظه کاری در بین شرکت های مختلف را در پی خواهد داشت. محققان متغیرهای متعددی معرفی کرده اند که با تغییر میزان هر یک از آن ها ضرورت و اهمیت تقاضا برای محافظه کاری نیز تغییر خواهد کرد. خان و واتس(2009) در پژوهش خود به تبیین رابطه تعدادی از این متغیرها با محافظه کاری پرداختند. این متغیرها به این شرح اند: اندازه، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام(mb)، اهرم مالی، عمر شرکت، طول چرخه سرمایه- گذاری و عدم اطمینان خاص شرکت. در این پژوهش به بررسی ارتباط بین محافظه کاری با این متغیرها پرداخته شده است. همچنین تاثیر رفتار غیرمتقارن محافظه کاری در شناسایی اخبار خوب و بد (سود ها و زیان ها) بر متغیرهای اقلام تعهدی غیر عملیاتی و نسبت بازده دارائی ها بررسی شده است. در این پژوهش اطلاعات مربوط به 146 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1379-1387 مورد بررسی قرار گرفته اند. برای آزمون ارتباط سه متغیر اندازه، نسبت mb و درجه اهرم مالی شرکت با میزان محافظه کاری آن از مدل رگرسیونی خان و واتس (2009) استفاده شده است. برای آزمون ارتباط بین محافظه کاری و دیگر متغیر ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین محافظه کاری و اندازه شرکت رابطه منفی و معنی دار وجود دارد و ارتباط محافظه کاری با دو متغیر mb و اهرم مالی مثبت و معنی دار می باشد. نتایج این بخش حاکی از آن است که ضریب همبستگی بین محافظه کاری با متغیر های عمر، اقلام تعهدی غیر عملیاتی و نسبت بازده دارائی ها منفی و معنی دار است و از سوی دیگر ضریب همبستگی بین محافظه کاری و متغیر های طول چرخه سرمایه گذاری و عدم اطمینان شرکت مثبت و معنی دار است. واژگان کلیدی : محافظه کاری، عدم تقارن زمانی سود در بهنگام بودن اخبار، عدم اطمینان خاص شرکت، عدم تقارن اطلاعاتی