بررسی جایگاه و نقوش قالی ایران در نگارگری های دوره ی صفوی

چکیده: آنچنان که می دانیم فرش، این هنر والا اهمیت فراوانی در میان مردم ایران زمین داشته و دارد. از این رو در نظر گرفتن این مهم و نیز وجود تصاویر بسیاری از آن در بخش مهمی از هنر ایران، یعنی نگارگری، بالاخص دوره ی صفویه ما را بر آن میدارد تا به بررسی نمونه هایی از نگاره های موجود در مکاتب مختلف صفوی بپردازیم. و مطالعاتی تطبیقی از تصویر فرش در میان این مکاتب داشته باشیم. در مسیر این مطالعات تغییر و تحولاتی که در مکاتب مختلف نگارگری ایران در دوره ی صفوی در زمینه ی تصاویر فرش به وجود آمده، از جمله طرح ها و نقوش، نحوه ی جایگیری در کادر، اهمیتی که وجود این تصویر در نگاره ها داشته و نیز دوران اوج و افولی که سپری کرده را بررسی خواهیم نمود. برای این منظور به جهت نظام مند شدن و ایجاد زمینه سازی ، پیشینه ای از به تصویر در آمدن فرش در دوره های قبلی را ارائه داده و به شرح مختصری از آنها میپردازیم. برای تحقق این امر نمونه هایی از نگاره های دوران قبل از اسلام تا دوران صفوی که شامل تصویر فرش هستند را ذکر کرده و مختصرا در رابطه با هر یک توضیحاتی داده خواهد شد. در نهایت به یک طبقه بندی کلی از به تصویر کشیده شدن فرش در مکاتب این دوران خواهیم رسید. سرانجام ویژگی های هر مکتب در رابطه با تصویرگری فرش و تفاوتها و تمایزات، دوران اوج و افول و غیره را خواهیم دید. تغییراتی که در دوره ی صفویه در زمینه ی تصاویر موجود از فرش در نگاره ها رخ داد، به این صورت بود که اسلیمی و ختایی در طرح ها رایج شد و رنگها غنا و تنوع بیشتری یافتند و ترکیب بندی در کل کادر هماهنگی با فضای نگاره پیدا کرد. و نیز تعداد فرش ها بیشتر شد و نحوه ی نمایش آنها دچار تحولات بسیاری شد.