شناسایی و تعیین نژادهای ویروس وای سیب زمینی به روش های مولکولی در مزارع توتون استان گلستان

بیماری های ویروسی توتون به دلیل تاثیر بر کیفیت و کمیت محصول، از اهمیت بسیاری برخوردارند. یکی از مهمترین ویروس های توتون که از پراکنش جهانی برخوردار است، ویروس وای سیب زمینی (potato virus y, pvy) می باشد. این ویروس از جنس potyvirus و خانواده potyviridae با پیکره ایزومتریک و ژنوم rna تک لا و مثبت می باشد. به منظور بررسی پراکندگی مکانی و تعیین موقعیت تاکسونومیکی جدایه های pvy ، در تابستان 1389 تعداد 182 نمونه از مزارع توتون نواحی مینودشت، علی آباد، فاضل آباد و قرق استان گلستان جمع آوری گردید. آلودگی نمونه ها با آزمون das-elisa بوسیله آنتی سرم چند همسانه ای مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 90 نمونه آلوده به pvy بودند. به منظور شناسایی علایم هر جدایه، عصاره تعدادی از نمونه هایی که در آزمون الایزا مثبت ارزیابی شدند، بر روی گیاهان آزمون شامل nicotiana.tabacum cv.samsun (ایجاد نقاط نکروتیک روی برگ و موزائیک)، n.whiteburley (موزائیک)، n.glutinosa (موزائیک و ایجاد نقاط کلروتیک)، n.rustica (نکروز رگبرگ)، chenopodium amaranticolor (ایجاد نقاط نکروتیک)، physalis floridana (رگبرگ روشنی و ایجاد نقاط کلروتیک) و datura metel (رگبرگ روشنی) مایه زنی شدند. rna ویروس با استفاده از کیت rnx-plus استخراج و برای ساخت cdna بوسیله آغازگر الیگو dt رونویسی معکوس گردید و با یک جفت آغازگر اختصاصی pvy که در ناحیه cp طراحی شده بود، در واکنش rt-pcr تکثیر شد. بعد از تأیید بر روی ژل آگارز 1% در الکتروفورز، نمونه های آلوده به pvy در محدوده bp1000 مورد انتظار، ایجاد باند نمودند. محصول pcr بطور مستقیم ترادف یابی شد و ترادف های بدست آمده به طول850 نوکلئوتید همراه با 30 ترادف انتخاب شده از genbank مقایسه شدند. همردیف سازی چندگانه و آنالیز فیلوژنتیک با clastalx و blast در نرم افزار bioedit انجام و درخت فیلوژنتیک به روش maximum parsimony ترسیم گردید. آنالیز فیلوژنتیک نشان داد که جدایه های pvy از تمام دنیا در 4 گروه قرار می گیرند و جدایه های علی آباد و فاضل آباد از ایران همراه با جدایه های اسپانیا، ایتالیا و بوشهر در یک گروه و جدایه مینودشت همراه با جدایه های هلند، ویتنام و تایوان در گروه دیگر قرار می گیرند. فواصل ژنتیکی بین و داخل گروهی نتایج آنالیز فیلوژنتیکی را تأیید نمودند.