بررسی تطبیقی مفهوم توصیف خلاف واقع در حقوق مصرف کننده

مطابقت موضوع معامله با اوصاف مطرح شده در مذاکرات از حقوق مصرف کنندگان است. سوء استفاده ی تولیدکنندگان و عرضه کنندگان از قدرت خود در تحمیل قراردادها و در نهایت متضرّر شدن خریدار موجب ورود دولت به عرصه ی حقوق خصوصی در راستای حمایت از مصرف کنندگان شد. توصیف و تبلیغ خلاف واقع در قانون حمایت از مصرف کنندگان ایران مورد توجّه قرار گرفته ولی مفهوم و حدود آن مشخص نگردیده است. توصیف خلاف واقع اظهـاری است که توسط یکی از طرفیـن در اثنـای مذاکرات قراردادی بیان می گردد و مخاطب را اغوا به انعـقاد قرارداد می نماید. در حقوق انگلسـتان این امر به سه دسته متقلبـانه، مسامحه-کارانه و توام با بی گناهی تقسیم می گردد و صرفاً جنبه ی توصیفی داشته نه به عنوان شرط قراردادی و نه اساس قراردادی جنبی را تشکیل می دهد و منع آن تنها بر مبنای حکم قانون بوده، که در تمامی موارد به مصرف کننده حق فسخ اعطاء خواهد شد، امّا در دریافت خسارت با هم متفاوت هسـتند. در حقـوق ایران عنـوان مسـتقلی برای این مفهـوم نمی توان یافت، امّا تدلیس، تخلّف از شرط، خیار رویت و تخلّف از وصف، عیب و اشتباه را می توان از مصادیق توصیف خلاف واقع دانست که ضمانت اجراهای متفاوتی نظیر ابطال، فسخ و در مورد عیب، ارش برای آن در نظر گرفته شده است. در حقوق ایران اصولاً می توان مسئولیّت ناشی از توصیف خلاف واقع را ساقط یا محدود نمود ولی این امر نباید موجب مباح شدن تقلّب و نیرنگ گردد و موارد مخالف نظم عمومی از این عموم خارج است. در حقوق انگلستان نیز چنین شروطی مجاز هستند ولی باید معقول و منصفانه باشند. کلمات کلیدی: تـوصیف، تبلیغـات، توصیف خلاف واقع، حقوق مصرف کننده