برنامه ریزی فضاهای بازی محله ای - نمونه موردی مناطق شهری اصفهان

چکیده : بازی یکی از فعالیت های مورد علاقه ی کودکان و نوجوانان است. منظور از کودک و نوجوان در این پژوهش سنین 5/1 تا 15 ساله است، البته بازی تفاوت های زیادی با ورزش، کار و حتی فراغت دارد. شخصیت اصلی کودکان در سال های اولیه زندگی شکل می گیرد و بازی نقش بسزایی در آن دارد و نبود یا وجود ناقص و یا غیر اصولی آن مانند بازی های کامپیوتری می تواند اثرات منفی و پایداری بر آنان باقی بگذارد. جنبش بازی و فضاهای بازی کمتر از یک سده عمر دارد و با اختراع تجهیزاتی چون تاب، سرسره و الاکلنگ آغاز شد اما در حال حاضر فضاهای بازی در نوع و فضا تفاوت کرده است؛ زمین های بازی ماجراجویی نوعی از این گونه فضاهای بازی نوظهور است. در هر حال این فعالیت در پی نیاز به بازی در کودکان که از جمله توانخواهان محله محسوب می شوند شکل گرفته و فضای ویژه آن موسوم به فضای بازی یا پارک بازی است. کشور آمریکا پیشتاز در زمینه ی برنامه ریزی و طراحی فضاهای بازی و قوانین مرتبط با بازی است؛ برنامه ریزی فضاهای بازی در دو عرصه ی درون و برون سایتی مطرح می شود. مواردی که در برنامه ریزی برون سایتی مطرح است عبارتند از مباحث عمومی در موضوعات قوانین و مقررات، اثرات فضای بازی در سیمای محله ای، سرانه ها و مساحت های پیشنهادی در ابعاد کوی و محله، کاربری اراضی و فضای بازی، عوامل مکان یابی در سازگاری، وابستگی، نوع کاربری، حریم حفاظت از آلودگی صوتی، حریم امنیتی و حوزه نفوذ فضای بازی کوی و محله و... است. اما در برنامه ریزی درون سایتی فضای بازی محله ای مربوط به مطرح شدن انواع بازی ها، تفکیک سنی و جنسی در سایت، زون های بازی با الگوبرداری از نوع بازی ها، قوانین امنیتی- ایمنی در سایت، رعایت نکاتی در رابطه با طراحی فضاهای بازی و... است. سرانه ی فضای بازی در محله حدود 25/1 متر مربع به ازای هر نفر یا 5 متر مربع به ازای هر کودک است که در رده بندی کیفیتی حداقل سرانه در محله محسوب می شود. در حال حاضر در شهر اصفهان این سرانه از چند سانتی متر تجاوز نمی کند که البته این وضعیت نیز در بین مناطق متفاوت است. حوزه ی نفوذ فضای بازی کوی 220 متر و محله 400 متر است که وجود فضای بازی کوی در کنار محله ای حالت تکاملی دارد و تحت عنوان پارک بازی کوی مختص سنین 1 تا 9 ساله مطرح شده است و فضای بازی محله ای مختص کودکان و نوجوانان 1 تا 15 ساله است. مساحت بهینه پارک بازی کوی 700 تا 1000 متر با جمعیت 2000 نفری کوی و فضای بازی محله ای 7000 متر با توجه به جمعیت محله ای 7000 نفری پیشنهاد می شود. جامعه ی آماری و نمونه ی موردی در این پژوهش تحلیل فضای بازی شهر اصفهان و تحلیل ویژه ی پارک بازی محله بهار با استفاده از روش swot، واقع در منطقه 6 شهرداری اصفهان است.نمونه موردی دیگر مکان یابی فضاهای بازی کوی و محله ای محله ی کردآباد با استفاده از روش یکپارچه یgis و mcdm است. عوامل فضایی در نرم افزار gis arc و عوامل نافضایی در روش ahp و در نرم افزار expert choice تحلیل شده است. در انتها یک فضای بازی محله ای و دو تا سه پارک بازی کوی در این محله پیشنهاد می شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی است و هدف تحلیل و تبیین برخی از اصول برنامه ریزی فضاهای بازی است.