بررسی اثربخشی اعتبارات بنگاه های زود بازده در بخش کشاورزی مطالعه موردی: شهرستان بابل

حمایت از ایجاد و توسعه بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی یکی از اولویت های اساسی در برنامه توسعه اقتصادی اکثر کشورهاست. با این وجود اجرای طرح اعتبارات بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی در ایران طی سال 1384 با بحث های فراوانی از سوی موافقان و مخالفان آن در مورد اثر بخشی آن همراه بوده است. با این رویکرد، این مطالعه با هدف ارزیابی عملکرد بنگاه های زود بازده در چهار قسمت تنظیم شده است. در قسمت اول میزان انحرافات طرح ها، در قسمت دوم اثرات اعتبارات زودبازده بر اشتغال، سرمایه گذاری و سودآوری بنگاه ها، در قسمت سوم میزان موفقیت اعتبارات زودبازده در کاهش محدودیت های مالی بنگاه ها و سرانجام در قسمت چهارم تاثیر اعتبارات بر بهره وری و اجزای آن مورد بررسی قرار گرفته است. جهت رسیدن به اهداف فوق، بنگاه های زودبازده به بهره برداری رسیده در زیر بخش های زنبورداری و دامپروری شهرستان بابل طی سال 1386 انتخاب (گروه درمان) و با گروهی دیگر از بنگاه ها (گروه کنترل) با استفاده از روش جورسازی، مدل شتاب انعطاف پذیر و شاخص مالم کوئیست مورد مقایسه قرارگرفته اند. نتایج این مطالعه نشان داد میزان انحرافات مالی و اشتغال در بنگاه های مورد بررسی پائین بوده است. همچنین بررسی نتایج در میان بنگاه های صنعت زنبورداری نشان می دهد اعتبارات تاثیر مثبت بر اشتغال و سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت این گروه از بنگاه ها داشته است. اما میزان اشتغال پیش بینی شده در این طرح ها به طور کامل محقق نشده است. بررسی بنگاه های دریافت کننده اعتبارات در صنعت دامپروری نیز نشان می دهد این طرح ها در کوتاه مدت توانسته است به اهداف خود در زمینه اشتغال در این بخش دست یابد با این وجود این اشتغال در بلند مدت پایدار نبوده است. همچنین سرمایه گذاری در این گروه از بنگاه ها طی دوره کوتاه و بلندمدت همواره روند کاهشی داشته است. نتایج حاصل از مقایسه مدل شتاب سرمایه گذاری برای بنگاه های دریافت کننده اعتبارات در دو صنعت فوق نشان می دهد اعطای اعتبارات اگر چه در صنعت زنبورداری سبب کاهش محدودیت های مالی و افزایش سرمایه گذاری شده اما محدودیت های مالی در صنعت دامپروری افزایش یافته است. نتایج حاصل از بهره وری کل عوامل و اجزای آن نیز نشان می دهد اعتبارات در کوتاه مدت رشد بهره وری کل عوامل را در صنعت زنبورداری کاهش و در صنعت دامپروری افزایش داده است با این وجود بهره وری کل عوامل در بلندمدت در هر دو صنعت افزایش یافته است.