الگوی مدیریت اثربخش مقصدهای مذهبی (مطالعه موردی: شهر مشهد)

الف) موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف): بیان مساله: مقصدهای عمده گردشگری مذهبی ایران هرساله بخصوص در ایام اعیاد و سوگواری ها شاهد حضور گسترده زوار و گردشگران مذهبی هستند. با وجود تعداد زیاد گردشگران ورودی به این شهرها، نابسامانی و عدم مدیریت گردشگری موجب زیان های بسیار به گردشگری این گونه مقصدها و سایر سیستم های شهری می شود. ازجمله چالش های پیش روی دولت ها، مدیریت درست مقصدهای گردشگری جهت نظم بخشیدن به امور گردشگران است. در این تحقیق سعی بر آن است تا این فرایند مورد بررسی قرار گیرد تا با شناسایی همه عوامل موفقیت و تعریف الگوهای مدیریت موثر مقصد، به این عوامل نظم داده شود. انتخاب کلان شهر مشهد، به جهت دارا بودن ویژگی های خاص آن صورت گرفته است. اهمیت اجرای تحقیق: مدتی نه چندان قبل، مقصدها (کشورها، ایالت ها، شهرها یا مناطق) پذیرای گردشگران بودند ولی در فرایند بازدید کمتر مداخله می کردند و برای جذب و پذیرایی از بازدیدکنندگان، به بنگاه های سفر تکیه داشتند. مقصدها دیگر چنین رویکرد منفعلی ندارند. هدف کلی تحقیق حاضر، دستیابی به راهکارهایی برای تنظیم اثربخش عوامل کلیدی مدیریت مقصدهای مذهبی به منظور ارتقاء سطح گردشگری پایدار آن مقصدها است. در این راستا: الف) شناسایی عوامل تاثیرگذار بر مدیریت مقصدهای مذهبی ب) ارزیابی الگوهای مطرح مدیریت مقصدهای مذهبی ج) تعیین خطوط راهنمای مدیریت مقصد مشهد، از هدف های مورد انتظار از انجام این تحقیق به شمار می روند. ب) مبانی نظری: شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری، پرسش ها و فرضیه ها: چارچوب نظری: مدل کراچ و ریچی (2003)، به جهت تناسب بیشتر با اهاداف تحقیق، به عنوان مدل اولیه انتخاب شده و بخش مدیریت مقصد، محیط جهانی و محیط خرد به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته است. فرضیه ها: 1) توفیق مقصد گردشگری با عوامل تعیین کننده مدیریت مقصد رابطه دارد. 2) توفیق مقصد گردشگری با محیط جهانی (کلان) رابطه دارد. 3) توفیق مقصد گردشگری با محیط خرد (رقابتی) رابطه دارد. پ) روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: روش تحقیق: از نظر هدف، کاربردی، ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی، از نظر روش تحقیق، پیمایشی، ازنظر نوع داده ها، کمی. جامعه آماری: کارشناسان و مدیران گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی نمونه گیری: با توجه به محدودیت تعداد عناصر جامعه مورد بررسی، که شامل 50 نفر کارشناس گردشگری در این سازمان است، برای جمع آوری داده ها به جای نمونه گیری از روش سرشماری استفاده شده است. ابزار اندازه گیری: پرسشنامه تجزیه و تحلیل داده ها: پس از جمع آوری داده های مورد نیاز، به منظور تحلیل داده ها و آسان سازی فرآیند انجام کار، آماده سازی، طبقه بندی و تحلیل داده ها از تکنیک های مناسب آمار توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار spss استفاده شده است. ت) یافته های تحقیق: یافته ها حاکی از آن بود که در تمامی عوامل مورد بررسی، وضعیت موجود با وضعیت مطلوب فاصله داشت. عوامل شامل: مدیریت مقصد (سازمان های دخیل در توسعه گردشگری، بازاریابی، کیفیت خدمت/تجربه، اطلاعات/تحقیقات گردشگری، توسعه منابع انسانی، سرمایه گذاری، مدیریت بازدیدکنندگان، اداره منابع گردشگری، مدیریت بحران) محیط جهانی (اقتصاد، تکنولوژی، محیط اکولوژیکی، محیط سیاسی و قانونی، محیط اجتماعی-فرهنگی، محیط دموگرافیک) محیط خرد (تامین کنندگان، مشتریان، رقبا، محیط داخلی، محیط عمومی) ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: برای تمامی عوامل مورد بررسی، پیشنهادات مقتضی ارائه شد. کیفیت خدمت/تجربه: توجه به تمامی عناصر موجود در زنجیره خدمات از لحظه شروع تا اتمام سفر بازاریابی و سرمایه گذاری: استفاده از نیروهای مجرب و با تحصیلات بالاتر اقتصاد: توجه به بازارها و گردشگران خارجی محیط اجتماعی و فرهنگی: توجه به ویژگیهای اجتماعی- فرهنگی شهر مشهد و گردشگران برای جذب گردشگران بین المللی و بهره گیری از فرصتها برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان تکنولوژی: افزایش فرهنگ عمومی استفاده از تکنولوژیها محیط داخلی: ارتباطات هم جهت بین اجزای سیستم گردشگری شهر مشهد مورد نیاز است. محیط عمومی: افزایش آگاهی عمومی نسبت به پدیده گردشگری و افزایش اطلاع رسانی در این زمینه از دیگر ملزومات گردشگری مذهبی در مشهد: ایجاد سیستمی خوب طراحی شده و منسجم و هماهنگی در دستگاهها و سازمان های مختلف گردشگری به ویژه در حوزه نظارت جهت افزایش کیفیت خدمات و تجربه، بهبود ادراک مالی جامعه از ماهیت گردشگری و فرصتهای پیش رو، افزایش بودجه های دولتی برای توسعه گردشگری مذهبی، ایجاد جاذبه برای سرمایه گذاران بخش خصوصی، حمایت از سوددهی سرمایه های خارجی توسط دولت، توجه به شاخصهای بومی و مذهبی در معماری شهر و ایجاد جاذبه های گردشگری، توسعه فناوریهای جدید و ایجاد امکان دریافت خدمات پیش و درحین سفر برای گردشگران، ایجاد نظام گردشگری مذهبی