نقش باکتری های مفید خاکزی در افزایش کارایی پالایش سبز یک خاک آلوده به کادمیم توسط کلم زینتی

به رغم اثرات بسیار نامطلوبی که آلودگی خاک بر کیفیت تولیدات مواد غذایی و درنهایت بر زنجیره غذایی انسان و همینطور دیگر اجزا محیط زیست دارد، قدرت خاک برای زیست پالایی این آلاینده ها از جمله کادمیم (cd) در گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کادمیم از جمله آلاینده هایی است که به شدت سمی و برای گیاه و انسان خطر آفرین می باشد. پالایش سبز یکی از ابزارهای مفید برای کاهش غلظت آلاینده ها از جمله cd در خاک می باشد. از طرف دیگر افزایش جمعیت باکتری های محرک رشد گیاه pgpr)) احتمالا بتواند این قدرت پالایش سبز را افزایش دهد. با این فرض و به منظور بررسی تاثیر pgpr بر کارایی زیست پالایی cd توسط کلم زینتی (brassica oleraceae var. viridis)، آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1388 اجرا شد. در این آزمایش فاکتورهای تلقیح شامل، (1) تیمارشاهد (بدون تلقیح)، تیمار (2) حاوی pseudomonas fluorescens strain 169؛ تیمار (3) حاویp. putida strain 108 ؛ تیمار (4) حاوی p. putida strain 11 ؛ تیمار (5) حاویp. putida strain 159 ؛ تیمار (6) حاوی p. putida strain 4 و فاکتور غلظت cd شامل سطوح صفر، 5، 10، 15، 30، 50 و 100 میلی گرم در کیلوگرم بود. یک نمونه خاک زراعی تهیه و پس از تجزیه کامل، توصیه کودی بر مبنای آزمون خاک انجام گرفت. پس از تلقیح باکتری ها با بذر و کشت آنها در خاک، مدیریت داشت در گلخانه انجام گرفت. پس از هفت ماه، برداشت اندام هوایی و ریشه کلم زینتی بطور مجزا انجام و در تمامی نمونه ها میزان cdبا استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری و نتایج با استفاده از نرم افزار sas تجزیه وتحلیل آماری شد و با کمک excel نمودارها ترسیم گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که فاکتورهای تلقیح و غلظت cd تاثیر معنی داری (%1=?( بر رشد و تجمع غلظت cd دراندام هوایی، ریشه و همچنین فاکتور جذب داشتند. با افزایش غلظت cd، رشد اندام هوایی و ریشه کاهش پیدا نمود. تلقیح با باکتری ها به خصوص تیمار 5 توانست تا حدی این اثر را تعدیل کند. حداکثر غلظت cd در ریشه 136 و در اندام هوایی 58 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن خشک در بالاترین غلظت cd (100 میلی گرم در کیلوگرم) با تیمار 6 بدست آمد. در حالی که حداکثر وزن خشک ریشه 96/1 گرم و وزن خشک اندام هوایی 53/12 گرم به ترتیب مربوط به تیمارهای 3 و 4 باکتریایی و سطوح 15 و 30 میلی گرم در کیلوگرم cd خاک بود. در مجموع با توجه به تاثیر مایه های تلقیح در افزایش جذب cd توسط کلم زینتی، استفاده از مایه تلقیح می تواند به عنوان گزینه ای برای پالایش خاک های آلوده به cd در غلظت های کم تا متوسط (کمتر از 50 میلی گرم در کیلوگرم خاک) استفاده نمود. در خاک های با غلظت بالای آلاینده، به علت افت زیاد قدرت انتقال cd به شاخساره حتی در حضورباکتری، کاشت کلم زینتی توصیه نمی شود. انجام تحقیقات میدانی بیشتر پیشنهاد می گردد.