مطالعه مرفولوژیکی و مولکولی (با استفاده از ژن coi) شپش های rattus های تهران

راسته phthiroptera با حدود 4900 گونه دارای متامورفوز ساده می باشد. اینها اکتوپارازیت های کوچک و بدون بال پرندگان و پستانداران هستند. در این راسته چهار زیر راسته ,amblycera ,ischnocera anoplura و rhynchophthirina وجود دارد، amblycera و ischnocera معمولا با هم تحت عنوان شپش های جونده و anoplura با عنوان شپش های مکنده یا خونخوار مورد بحث قرار می گیرند. این بررسی اولین مطالعه توام مورفولوژی و مولکولی روی اکتوپارازیت های مذکور در ایران است. اطلاعات ژنتیکی موجود در این خصوص بسیار محدود است و دستیابی به هر گونه تنوع ژنتیکی یا مورفولوژی می تواند باب تازه ای در زمینه هایی دیگر نظیر وضعیت تاکسونومیک و تعیین مارکر های مولکولی جهت تشخیص گونه ها ایجاد کند. این بررسی طی یک برنامه مدون جهت نیل به اهداف مورد نظر از فروردین 1388 تا بهمن 1389 انجام شد. ابتدا منطقه مورد مطالعه یعنی تهران به 5 منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم شد و با استفاده از تله های زنده گیر اقدام به نمونه گیری گردید و در کل 125 سر موش از مناطق مختلف صید شد، پس از انتقال نمونه های صید شده به آزمایشگاه بیولوژی- مولکولی گروه انگل شناسی و حشره شناسی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس شپش های آنها جداسازی و در الکل 70% نگهداری گردید. نمونه ها پس از مونته شدن، با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی و دو گونه hoplopleura oenomydis و polyplax spinulosa تشخیص داده شدند. با استفاده از پرایمرهای اختصاصی، بخشی از ژنوم میتوکندری (coi) تکثیر و تعیین توالی شد. نمونه های تعیین توالی شده تحت شماره های hq542195 تا hq542204 در بانک ژن جهانی ثبت گردید. آنالیز مولکولی bp318 از توالی ژن مورد نظر بر روی 5 نمونه از شپش های p. spinulosa مناطق تحت مطالعه انجام شد. اختلاف ژنتیکی درون جمعیت تحت بررسی 2/2 درصد تعیین شد. فیلوژنی حاصل از الگوریتمneighbour-joining توالی های تحت مطالعه نشان داد که همه نمونه های تعیین توالی شده در یک گروه قرار می گیرند و شامل 3 هاپلوتایپ می باشند و این نمونه ها در یک گروه کاملا مجزا نسبت به توالی های ثبت شده در genbank قرار می گیرند. همچنین در آنالیز مولکولی bp343 از توالی ژن مورد نظر روی 5 نمونه از شپش های h. oenomydis اختلاف ژنتیکی 14/6 درصد به دست آمد. درخت های فیلوژنی حاصله نشان داد که 4 هاپلوتایپ در بین 5 نمونه تعیین توالی شده وجود داشت. و همه در یک گروه قرار می گرفتند. مقایسه توالی این نمونه ها با توالی های ثبت شده در genbank نشان داد که نمونه های تعیین توالی شده از مناطق تحت مطالعه با نمونه hoplopleura hesperomydis ثبت شده در ژن بانک با شماره دسترسی af545717.1 در یک گروه قرار می گیرند و این گروه به صورت یک شاخه خواهری در کنار بقیه نمونه های ثبت شده در ژن بانک قرار می گیرد.