ارزیابی تأثیر مداخلات اجتماع ‍ محور پیشگیری از عود در مانایی ‏معتادان در درمان به روش پرهیزمدار و ایمان مدار

مقدمه: مداخلات اجتماع محور بر اساس یکی از مهمترین رویکردهای مددکاری جامعه ای انجام می گیرند که به ‏توسعه محلی مشهور است و در آن مداخلات به طور مشخص با تمرکز بر اجتماعات محلی طراحی و در حوزه های ‏مختلف اجرا می شوند. در این پژوهش که به روش اقدام پژوهی مشارکتی و به صورت ‏mixed methods‏ انجام ‏شد، تأثیر مداخلات اجتماع محور بر پیشگیری از عود اعتیاد مورد بررسی قرار گرفت. ‏ روش: فاز اول: با مشارکت 23 نفر از مشاوران همتا در جلسات ‏fgd‏ تجربه های موجود در زمینه پیشگیری از ‏عود ثبت و طبقه بندی شدند. در فاز دوم پروتکل پیشگیری اجتماع محور از عود اعتیاد با همکاری مشاروان همتا ‏و کارشناسان در جلسات ‏fgd‏ تدوین شد. در فاز سوم به منظور کارآزمایی اجتماعی پروتکل 71 نفر معتاد به ‏مواد افیونی که در مراکز درمان اقامتی کوتاه مدت پذیرش شده بودند، به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. ‏مداخلات پیشگیری اجتماع محور از عود اعتیاد در 7 محله که گروه آزمایش در آنها ساکن بودند، در دو شهر ‏تهران و کرج انجام گرفت. مراحل ارزیابی محله ها، بسیج اجتماعی، تشکیل تیم های محلی، طراحی و اجرای ‏پروژه های پیشگیری از عود اعتیاد و ارزشیابی عملکرد تیم ها در محله ها انجام گرفت و وضعیت شرکت کنندگان ‏از نظر عود در دو مرحله (45 روز و 90 روز پس از ترخیص) بررسی شد.‏ یافته ها: 36 پروژه پیشگیری اجتماع محور از عود اعتیاد در محله ها انجام گرفت. تعداد معتادان دو گروه آزمایش ‏و گواه که در پرهیز باقی ماندند، به طور معناداری متفاوت بود (0.004=‏‎= ‎‏9.244‏‎, df=‎‏1‏‎, p ‏). علاوه بر این ‏تعداد شرکت کنندگان گروه آزمایش که سابقه لغزش های مکرر داشتند و در پرهیز باقی ماندند، از افراد با سابقه ‏مشابه در گروه گواه به طور معناداری بیشتر بود (0.008= ‏p‏ ‏‎,‎‏ 1‏df=‎‏ ‏‎,‎‏ 8.046=‏ ‏). میان مدت مشارکت افراد ‏گروه آزمایش در فعالیت های محلی و مدت مانایی در پرهیز رابطه معنادار بدست آمد (023/0=‏p‏ و 38/0=‏r‏). ‏ بحث و نتیجه گیری: مداخلات پیشگیری اجتماع محور از عود اعتیاد می تواند با تغییر نگرش افراد محلی فرایند ‏شکل گیری شبکه های حمایت از بهبودی را تسهیل نموده اطلاعات افراد محلی را در مورد ضرورت مشارکت آنها ‏در پیشگیری از عود‎ ‎افزایش دهد. ‏