بررسی میزان کارایی مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده با استفاده از برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن در ارتقاء و تداوم رفتارهای خود مراقبتی سلامت دهان در دانش آموزان

مقدمه: سلامت دهان جزء جدایی ناپذیر سلامت عمومی است بطوریکه دهان آیینه ای از سلامت یا بیماری می باشد. بیماری های دهان و دندان تاثیر منفی بر عزت نفس و توانایی خوردن افراد دارد.بعلاوه این بیماری ها منجر به ایجاد درد و اضطراب می گردند که برآیند نهایی آن عملکرد نامطلوب اجتماعی و کیفیت زندگی پایین و نامطلوب می باشد. استفاده منظم از مسواک ، پلاک های دندانی را به میزان بسیار زیادی کاهش می دهد. انجمن دندانپزشکی آمریکا پیشنهاد می کند هر فرد روزانه دو بار دندان های خود را مسواک بزند. با این حال، میزان استفاده از مسواک در میان نوجوانان ایرانی بسیار پایین (در حدود 20 درصد) می باشد. این مطالعه با هدف ارزشیابی مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری توسعه یافته رفتار برنامه ریزی شده با استفاده از برنامه ریزی از عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن در ارتقاء و نگهداری رفتار مرتبط با سلامت دهان و دندان انجام گردید. مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک کارآزمایی شاهددار تصادفی است. از بین مدارس متوسطه شهر قزوین 383 دانش آموز بطور تصادفی انتخاب و به دو گروه آزمون (190 نفر) و گروه کنترل (193 نفر) تخصیص یافتند. گروه آزمون مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری توسعه یافته رفتار برنامه ریزی شده با استفاده از برنامه ریزی برای عمل و برنامه ریزی برای از عهده برآمدن دریافت کردند. مداخله آموزشی شامل 4 جلسه حضوری بود. اطلاعات بدست آمده از نمونه مذکور قبل، دو هفته بعد و سه ماه پس از مداخله از طریق پرسشنامه خود گزارشی و چک لیست جمع آوری شد. نتایج: پس از مداخله، اختلاف معنی داری بین گروه های آزمون و کنترل از نظر میزان رفتار مسواک زدن و نمره پلاک دندانی وجود داشت. نتایج مطالعه پس از سه ماه پیگیری نیز نشان دهنده اختلاف معنی دار میان گروه ها بود. میزان پلاک دندانی در گروه آزمون از 30/1± 77/2 در فاصله سه ماهه پس از مداخله به نمره 24/1± 0/2 تقلیل یافت. همچنین سه ماه پس از مداخله، دفعات مسواک زدن در دانش آموزان گروه آزمون به میزان دو برابر افزایش یافت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نظریه محور نشان می دهد که با استفاده از مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری توسعه یافته رفتار برنامه ریزی شده می توان دانش آموزان را به انجام رفتارهای مرتبط با سلامت دهان و دندان ترغیب نمود و شاخص های بالینی دهان و دندان را ارتقاء بخشید.