پتروژنز سنگ های آتشفشانی فلسیک ترشیری شمال غرب کاشان

چکیده سنگ های آتشفشانی فلسیک بخش قابل ملاحظه ای از توالی آتشفشانی ترشیری شمال غرب کاشان را به خود اختصاص داده است. این منطقه بخشی از کمان ماگمایی ارومیه – دختر محسوب شده و طیفی از سنگ های آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت و ریولیت را شامل می گردد. سنگ های آتشفشانی فلسیک منطقه به طور عمده دارای بافت پورفیریتیک و خمیره ای بسیار ریزدانه و گاه میکرولیتی تا شیشه ای هستند. فنوکریست های فلدسپات کم و بیش حضور دارند، بلورها ریز (1 تا 3 میلیمتر) و حداکثر 20 درصد حجم سنگ را در بر می گیرد. بلورهای درشت کلینوپیروکسن، آمفیبول و کانی های اپک به ندرت دیده می شوند. بر اساس فراوانی عناصر نادر می توان نمونه های منطقه مورد مطالعه را به سه سری تقسیم نمود. دو نمونه دارای پایین ترین فراوانی عناصر نادر سنگین همچون lu و yb هستند. این نمونه ها تحت عنوان سری فقیر از خاکهای نادر سنگین (low-hree) یا آداکیتی معرفی می گردند. سری دوم متشکل از چهار نمونه ای است که به نسبت غنی از عناصر ناسازگار می باشند و تحت عنوان high-hfse معرفی می گردند. سری سوم نمونه ها که متشکل از چهار نمونه می باشد، به نسبت فقیر از عناصر ناسازگار است (low-hfse). الگوهای نرمالایز شده کم شیب عناصر نادر و خاک های نادر سری low-hfse، همچنین میزان سیلیس کمتر این سری گویای تفریق یافتگی کمتر می باشد. نبود آنومالی منفی sr و eu برای سری low-hfse، گواه بر تفریق یافتگی کمتر این سری می باشد. یافت شدن سری اخیر در قسمت پایین توالی آتشفشانی شمال غرب کاشان را می توان ناشی از نرخ بیشتر ماگماتیسم و صعود سریعتر ماگمای مادر این سری دانست به گونه ای که ماگما، آلودگی پوسته ای کمتر و میزان تفریق ناچیزی را متحمل شده است. الگوهای پر شیب عناصر نادر و خاک های نادر سری high-hfse، همچنین میزان سیلیس بیشتر و آنومالی منفی sr و eu این سری گویای تفریق یافتگی بیشتر می باشد. یافت شدن سری اخیر در قسمت بالای توالی آتشفشانی شمال غرب کاشان را می توان ناشی از کند شدن نرخ ماگماتیسم پدید آورنده آن و صعود تدریجی ماگمای مادر این سری دانست به گونه ای که ماده مذاب فرصت بیشتری برای تفریق و نیز آلودگی به توسط پوسته داشته است. سنگ های آتشفشانی سری low-hree که به صورت دایک هایی در توالی آتشفشانی ترشیری شمال غرب کاشان نفوذ نموده اند، دارای ویژگی آداکیتی هستند. قسمت اصلی توالی آتشفشانی شمال غرب کاشان (متشکل از سری های low-hfse و high-hfse) احتمالا مشتق از سنگ منشاء گوه گوشته (که توسط سیالات فرورانشی متاسوماتیزه شده) می باشد، بهرحال به نظر می رسد که ماگمای مادر سنگ های آداکیتی (سری low-hree) حاصل ذوب بخشی لبه فرورونده نئوتتیس باشد.