بررسی همدید کنش های چرخندی بر روی ایران در سال 1378

چرخندها سامانه های همدیدی هستند که در آن ها فشار هوا کم، جریان هوا صعودی و جهت وزش باد پاد ساعتگرد است به دلیل حرکات عمودی هوادر چرخندها امکان پیدایش ابر، بارش و حتی توفان تندری فراهم می شود. هدف از این مطالعه بررسی فعالیت چرخندی و تحلیل مکانی و زمانی این سامانه ها در سال 1378 خورشیدی است. قلمرو این مطالعه محدوده ی بین طول جغرافیایی 30 درجه ی غربی تا 80 درجه ی شرقی و عرض جغرافیایی صفرتا 80 درجه ی شمالی را در بر می گیرد. برای شناسایی چرخندها از داده های روزانه ی ارتفاع ژئوپتانسیل با تفکیک زمانی 6 ساعته و تفکیک مکانی2/5×2/5 درجه قوسی برای تراز های 1000 تا 500 هکتوپاسکال که از پایگاه داده ی سازمان ملی جوواقیانوس شناسی ایالات متحده فراهم آمده است، استفاده شده است. این داده ها و وسعت منطقه ی مورد مطالعه امکان یک مطالعه در مقیاس همدیدرا فراهم آورده است. برای تشخیص چرخندها از دو شرط استفاده شده است:1) ارتفاع ژئوپتانسیل یاخته ی مورد بررسی نسبت به هر 8 همسایه پیرامونش کمینه باشد و 2) میانگین منطقه ای بزرگی شیو ارتفاع ژئوپتاسیل بر روی 9 یاخته ی موجود در پنجره دست کم 40 متر بر 1000 کیلومتر باشد. با شناسائی مراکز چرخندی آشکار گردید که در ترازهای 500 و 1000 هکتوپاسکال تعداد چرخندهای بیشتری نسبت به ترازهای میانی جو وجود دارد. به جز تراز 1000 و 925 هکتوپاسکالی، در پاییز چرخندها بیشترین فراوانی را داشته اند و بعد از آن به ترتیب بهار، زمستان و تابستان بیشترین فراوانی را نشان می دهند. از جمله مراکز مهم چرخندی شناسایی شده در قلمرو مدیترانه، خلیج جنوا، ایتالیا و قبرس می باشد. همچنین در پیرامون ایران نیز کانون کمینه بر روی عراق، دریای خزر، شمال شرق و جنوب شرق ایران مشاهده می شود.