بررسی تطبیقی مفردات قرآن از تفسیر مجمع البیان و کشاف از آیه 24 نساء تا 22 مائده

واژه شناسی قرآن که تحت عنوان دانش مفردات از آن بحث می شود، یکی از علوم پیش نیاز تفسیر تفسیر است که پیشینه ی آن به زمان پیامبر (ص) بر می گردد. به دلیل نقش موثر و مهم این شاخه از علوم قرآنی، در دوره های بعدی مورد عنایت مفسران و دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفت. یکی از مفسرانی که به طور گسترده در این باره بحث کرده است، مرحوم طبرسی در تفسیر «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» است که بخش جداگانه ای را تحت عنوان «اللغه» به مفردات قرآن اختصاص داده است. زمخشری نیز که از معاصران طبرسی است، در تفسیر «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» در ضمن تفسیرش به مفردات آیات و معنی آن ها توجه ویژه ای مبذول داشته است. بر همین اساس در پایان نامه حاضر دویست واژه از دو جزء 5 و 6 قرآن با توجه به دو تفسیر کشاف و مجمع البیان استخراج و پس از ذکر آیه و ترجمه ی آن، ابتدا متن «اللغه» از تفسیر مجمع البیان طبرسی گزارش و با رعایت کامل نکات نگارشی و ویرایشی آورده شده است. در ادامه تلاش گردیده که متن عربی با توجه به منابع کهن عربی ازجمله: لسان العرب، العین، مفردات و... به طور دقیق اعراب گذاری و ترجمه شود و در ذیل آن با مراجعه به تفسیر کشاف، دیدگاه این مفسر در خصوص واژه های مورد نظر به دست آمده و پس از ذکر متن عربی اعراب گذاری و ترجمه شده است، سپس با تکیه بر سیاق آیات و با مراجعه به تفاسیری هم چون المیزان و نمونه و نیز کتب لغتی هم چون قاموس، لسان العرب، العین و مفردات دیدگاه های دو مفسر مورد ارزیابی قرار گرفت، البته به علت کثرت لغات و دشواری ترجمه آن ارزیابی ها موجز و در حد توان گویا بوده است.