ادیبان ایرانی عربی نویس در کتاب الفهرست ابن ندیم

کتاب الفهرست ابن ندیم از شمار معدود کتاب هایی است که بسیاری از پژوهشگران را در زمینه ی علوم گوناگون وامدار خود ساخته است، چرا که از زمان تألیف این کتاب یعنی قرن چهارم هجری تا‏کنون کمتر کتابی در تاریخ ادبیات ملت ها و بزرگان آن ها به رشته ی تحریر درآمده که مطلبی از این کتاب اقتباس نکرده باشد. ابن ندیم مولف فرهیخته ی کتاب که بخش بزرگی از زندگی خود را در بغداد گذرانده است، به دلیل احاطه ی قابل توجه به دانش‏های رایج در زمان خویش و نیز آشنایی با شمار زیادی از صاحب نظران در این دانشها، در کنار معرفی کتابهای تألیف شده در هر علم و بررسی پیشینه و قدمت آن‏ها، شرح حالی از دانشمندان برجسته در آن زمینه را نیز به دست می‏دهد. پژوهشگران بسیاری به پژوهش و تحقیق در بخش‏های مختلف این کتاب پرداختهاند. این رساله نیز بر آن است که به مثابه ی تلاشی اندک، به ایرانیان عربی نگار یاد شده در این کتاب بپردازد. به سبب گستردگی بخش های کتاب و نیز یاد کرد فراوان ابن ندیم از دانشی مردان ایرانی آن روزگار، این رساله به بخش ادبیات آن بسنده کرده است؛ بدین سان که پس از معرفی ابن ندیم و کتاب الفهرست، در فصول دیگر به بررسی نحویان، نویسندگان و شاعران، به صورتی جداگانه پرداخته شده است. امید است که پویندگان راه دانش، به ویژه ایرانیان، این پژوهش را در زمینهی دیگر علوم موجود در کتاب الفهرست پی گیرند و میراث ادبی گرانبهای خود را به دانش پژوهان جهان اسلام و به ویژه هم‎وطنان خویش بشناسانند. واژگان کلیدی: الفهرست، ابن ندیم، ایران، نحوی، نویسنده، شاعر. کتاب الفهرست ابن ندیم از شمار معدود کتاب هایی است که بسیاری از پژوهشگران را در زمینه ی علوم گوناگون وامدار خود ساخته است، چرا که از زمان تألیف این کتاب یعنی قرن چهارم هجری تا‏کنون کمتر کتابی در تاریخ ادبیات ملت ها و بزرگان آن ها به رشته ی تحریر درآمده که مطلبی از این کتاب اقتباس نکرده باشد. ابن ندیم مولف فرهیخته ی کتاب که بخش بزرگی از زندگی خود را در بغداد گذرانده است، به دلیل احاطه ی قابل توجه به دانش‏های رایج در زمان خویش و نیز آشنایی با شمار زیادی از صاحب نظران در این دانشها، در کنار معرفی کتابهای تألیف شده در هر علم و بررسی پیشینه و قدمت آن‏ها، شرح حالی از دانشمندان برجسته در آن زمینه را نیز به دست می‏دهد. پژوهشگران بسیاری به پژوهش و تحقیق در بخش‏های مختلف این کتاب پرداختهاند. این رساله نیز بر آن است که به مثابه ی تلاشی اندک، به ایرانیان عربی نگار یاد شده در این کتاب بپردازد. به سبب گستردگی بخش های کتاب و نیز یاد کرد فراوان ابن ندیم از دانشی مردان ایرانی آن روزگار، این رساله به بخش ادبیات آن بسنده کرده است؛ بدین سان که پس از معرفی ابن ندیم و کتاب الفهرست، در فصول دیگر به بررسی نحویان، نویسندگان و شاعران، به صورتی جداگانه پرداخته شده است. امید است که پویندگان راه دانش، به ویژه ایرانیان، این پژوهش را در زمینهی دیگر علوم موجود در کتاب الفهرست پی گیرند و میراث ادبی گرانبهای خود را به دانش پژوهان جهان اسلام و به ویژه هم‎وطنان خویش بشناسانند.