اثر اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر رشد و عملکرد ذرت دانه ای (zea mays l.) تحت دوره های مختلف آبیاری در همدان

به منظور بررسی تاثیر مواد ضد تعرق بر رشد و عملکرد ذرت تحت تنش رطوبتی، پژوهشی در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه دور آبیاری (7، 11 و 15 روزه) در کرت های اصلی و مصرف مواد ضد تعرق شامل اسید سالیسیلیک، پاکلوبوترازول و بدون مصرف ماده ضد تعرق در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد تیمار اسید سالیسیلیک در دور آبیاری 7 روزه بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (lai)، بیشترین سرعت رشد محصول (cgr) و بیشترین ماده خشک کل(tdw) را به خود اختصاص داد. در برهم کنش اسید سالیسیلیک با دور های آبیاری 11 و 15 روزه حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر سرعت رشد محصول و حداکثر ماده خشک کل افزایش معنی داری نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق داشتند. برهم کنش پاکلوبوترازول با دور آبیاری 7 روزه باعث کاهش معنی دار سه پارامتر مذکور به ترتیب به میزان 31/5، 13/10 و 6/8 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق شد. برخلاف دور آبیاری 7 روزه، در برهم کنش پاکلوبوترازول با دورهای آبیاری 11 و 15 روزه شاخص های رشد حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر رشد محصول، حداکثر ماده خشک در مقایسه با تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق افزایش معنی داری نشان دادند. استفاده از اسید سالیسیلیک در دورهای آبیاری 7، 11 و 15 روزه به ترتیب عملکرد دانه را به میزان 69/13، 24/17 و93/22 درصد، میانگین وزن دانه را به میزان24/10، 63/13، 79/16 درصد و عملکرد بیولوژیک را به میزان 36/13، 24/16، 84/18 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق افزایش داد. مصرف پاکلوبوترازول در دور آبیاری 7 روزه باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه به ترتیب به میزان 61/8 و 65/8 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف پاکلوبوترازول شد. ولی در دور آبیاری 11 روزه مصرف پاکلوبوترازول باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه به میزان 92/14 و 41/9 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده مذکور در همان دور آبیاری گردید. در دور آبیاری 15 روزه اثر مصرف پاکلوبوترازول در کاهش اثرات خشکی بیشتر نمایان شد به طوری که افزایش معنی دار عملکرد دانه و میانگین وزن دانه را به میزان 81/17 و 96/12 درصد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده مذکور به دنبال داشت. در دور آبیاری 7 روزه میزان، کارایی و مشارکت انتقال مجدد اندام های مختلف در تیمار اسید سالیسیلیک نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق کاهش و در تیمار پاکلوبوترازول افزایش یافت. مصرف اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول در دورهای آبیاری 11 و 15 روزه نیز باعث افزایش میزان، کارایی و مشارکت انتقال مجدد نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق شد. مصرف مواد ضد تعرق مذکور موجب افزایش کارایی مصرف آب نسبت به تیمار بدون مصرف ماده ضد تعرق گردید. در واقع اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول در شرایط تنش خشکی متوسط و شدید با افزایش میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام های مختلف به دانه و افزایش کارایی مصرف آب می توانند در کاهش اثرات خشکی و افزایش عملکرد دانه موثر باشند.