بررسی تاثیر برداشت شن و ماسه از کناره رودخانه ها بر تغییرات مورفولوژیکی با استفاده از مدل hec-ras (مطالعه موردی رودخانه خشکه رود فارسان)

در دنیای امروز نیاز به مصالح جهت ساخت و ساز یکی از ضروریات به شمار می آید. حال مصالح رودخانه ایبه جهت ارزان و در دسترس بودن مورد توجه زیادی قرار گرفته اند تا آنجا که برداشت بی رویه مصالح از بستر و کناره های رودخانه اثرات کوتاه و بلند مدت بسیاری را بر رودخانه تحمیل می کند. در این مطالعه با توجه به وضعیت تخریب شده رودخانه خشکه رود فارسان اثرات برداشت شن و ماسه بر روی شرایط هیدرومورفولوژی رودخانه در شرایط بعد از برداشت نسبت به شرایط قبل از برداشت با استفاده از مدل hec-ras بررسی گردیده است.در این مطالعه از 7 روش انتقال رسوب در شرایط سیلاب با دوره بازگشت های مختلف مدل سازی اثرات برداشت در پائین دست رودخانه انجام گردید. نتایج نشان می دهد در فاصله شرایط قبل و بعد از برداشت مصالح (از سال 1381 تا 1388) بستر رودخانه در بازه مورد مطالعه به طور متوسط 02/2 متر کف کنی داشته که بیشترین مقدار 4 متر و کمترین آن 05/0 متر بوده است. همچنین نتایج نشان دادحجم خروجی رسوب از مقطع آخر در شرایط بعد از برداشت مصالح رودخانه نسبت به شرایط قبل از برداشت 12/0 درصد کاهش داشته ولیمقدار تنش برشی26/0 درصد افزایش داشته است. این نتایج نشان می دهد که رودخانه به سمت یک تعادل نسبی از نظر فرسایش و رسوبگذاری پیش می رود. لذا در صورتیکه مجددأ برداشت مصالح در رودخانه تکرار شود روند کف کنی مجددأ شروع خواهد شد و لازم است در رودخانه خشکه رود فارسان اجازه برداشت مصالح شن و ماسه داده نشود.