مطالعه نقش مولفه های راهبردی و تاکتیکی مدیریت دانش بر هوش سازمانی

یکی از مهمترین موضوعاتی که امروزه در اکثر سازمان ها مطرح می شود و با آن دست به گریبان هستند، موضوع مدیریت دانش و چگونگی بقا و موفقیت در این دنیای پیچیده و متغیر کنونی می باشد. یکی از چالش های مدیریت دانش، استفاده و مدیریت کل دانش موجود و کسب شده در جهت موفقیت بیشتر سازمان، کسب مزیت رقابتی و افزایش آگاهی و هوشمندی سازمانی است. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف اصلی بررسی تاثیر مدیریت دانش بر هوش سازمانی در سازمان های دولتی شهر شیراز انجام پذیرفت. مدل های بیشماری برای مدیریت دانش ارائه شده است که از این میان مدل apqc که توسط بوکویتز و ویلیامز (1999) ارائه شده است، مولفه های مدیریت دانش را به دو بعد تاکتیکی و راهبردی تقسیم بندی کرده است. از آنجایی که در این پژوهش قصد مطالعه مولفه های راهبردی و تاکتیکی مدیریت دانش .جود داشت، از این مدل استفاده گردید و جهت بررسی میزان هوش سازمانی از پرسشنامه آلبرخت (2003) استفاده شد. از میان سازمان های دولتی شهر شیراز، سه سازمان انتخاب گردیدند: سازمان جهاد کشاورزی، شرکت برق منطقه ای فارس و شرکت مخابرات که کل کارکنانشان به عنوان جامعه مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده گردید، که برای شرکت برق تعداد 170 نفر، برای سازمان جهاد کشاورزی تعداد 170 نفر و برای شرکت مخابرات تعداد 226 نفر تعیین گردید. نمونه گیری به صورت تصادفی انجام پذیرفت و پرسشنامه ها توزیع گردید که در نهایت تعداد 542 پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی است. پایایی پرسشنامه مدیریت دانش با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 96/0 و پرسشنامه هوش سازمانی برابر 91/0 بدست آمد که نشان از روایی قابل قبول آن است. داده ها با استفاده از نرم افزار spss تحلیل گردیدند و نتایج آماری نشان از رابطه معنادار و مثبت مدیریت دانش و هوش سازمانی چه در کل ، چه در ابعاد راهبردی و تاکتیکی و چه هر مولفه به تنهایی داشت. همچنین در پاسخ به سوالات پژوهش، از بین مولفه های تاکتیکی، "بکارگیری دانش" بیشترین توان پیش بینی کنندگی هوش سازمانی، از بین مولفه های راهبردی"استفاده بهینه از دانش" بیشترین تاثیر و در بین کل مولفه های مدیریت دانش باز هم "بکارگیری دانش" بیشترین تاثیر را بر هوش سازمانی داشت. در بررسی کل مولفه های مدیریت دانش، ارزیابی دانش از مدل خارج گردید و این بدان معنی است که در جامعه مورد مطالعه نقش زیادی در تغییر هوش سازمانی ندارد. سازمان های مورد مطالعه در این پژوهش در بعد تاکتیکی قویتر عمل کرده اند تا بعد راهبردی مدیریت دانش. از میان سازمان های مورد مطالعه سازمان جهاد کشاورزی چه در زمینه مدیریت دانش و چه هوش سازمانی قویتر بود و نمره بالاتری داشت. همچنین از میان ویژگی های جمعیت شناختی، سابقه خدمت، سطح تحصیلات و نوع سازمان بر هوش سازمانی تاثیر داشتند، اما در مورد مدیریت دانش ،سن، سابقه خدمت، سطح تحصیلات و نوع سازمان تاثیر گذار بودند.