تاثیر همزیستی میکوریزی بر رشد و برخی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام گلرنگ (carthamus tinctorius l.) در سطوح مختلف شوری

چکیده این تحقیق با هدف مطالعه تاثیر همزیستی قارچ میکوریزا بر واکنش ژنوتیپ های گلرنگ به تنش شوری در طی دوره زمانی اواسط شهریور تا اواخر آبان سال 1388 در محوطه دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این بررسی گیاهان تلقیح شده و تلقیح نشده به قارچ میکوریزا چهار ژنوتیپ گلرنگ (کرمانشاه 47، همدان 17، dincer (منشا ترکیه) و pi:536636 (منشا آمریکا)) در چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند .پارامتر های ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ، وزن خشک اندام های مختلف گیاه، محتوای کلروفیل برگها، راندمان فتوشیمیائی (fv/fm)، میزان تبادلات گازی، غلظت عناصر سدیم، پتاسیم و فسفر در ریشه و برگها اندازه گیری شدند. در اثر شوری ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ، وزن خشک گیاه، محتوای کلروفیل، راندمان فتوشیمیائی، سرعت تبادلات گازی، غلظت پتاسیم، نسبت غلظت پتاسیم به سدیم و غلظت فسفر در ریشه و برگ کاهش و غلظت سدیم در ریشه و برگ افزایش یافت. ژنوتیپ های مورد مطالعه گلرنگ از نظر میزان فتوسنتز، هدایت روزنه ای، محتوای کلروفیل، وزن خشک گیاه، غلظت پتاسیم به سدیم و غلظت فسفر در برگها تفاوت معنی داری داشتند. اثرات متقابل سطوح شوری و ژنوتیپ بر ارتفاع، سطح برگ، محتوای کلروفیل، میزان فتوسنتز و نسبت غلظت پتاسیم به سدیم معنی دار بود. تلقیح گیاهان با قارچ میکوریزا موجب افزایش تعداد و سطح برگ، وزن خشک گیاه، محتوای کلروفیل، راندمان فتوشیمیائی، میزان فتوسنتز، هدایت روزنه ای و غلظت فسفر در گیاه گردید. تأثیر شوری و تلقیح گیاهان با میکوریزا بر نسبت وزن خشک اندام هوایی به ریشه از نظر آماری معنی دار نگردید. اثرات متقابل میکوریزا و ژنوتیپ بر محتوای کلروفیل برگها و نسبت غلظت پتاسیم به سدیم معنی دار بود. اثرات متقابل شوری و میکوریزا بر غلظت سدیم در ریشه، نسبت غلظت پتاسیم به سدیم در برگ و ریشه، راندمان فتوشیمیائی، محتوای کلروفیل a، ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ و وزن خشک برگ معنی دار بود. با افزایش سطح شوری از صفر به 50، 100 و 150 میلی مولار، میزان کاهش وزن خشک برگ در گیاهان میکوریزی به ترتیب 12، 25 و 24 درصد بود، در حالی که این مقادیر کاهشی در گیاهان غیرمیکوریزی 13، 27 و 57 درصد بود. به عبارت دیگر تأثیر مثبت همزیستی میکوریزا بر رشد برگها با افزایش سطح شوری بارز تر بود. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تنش شوری بر فاکتور های مختلف رشدی گلرنگ دارای تاثیر منفی بوده و همزیستی میکوریزی می تواند تاثیر شوری بر رشد این گیاه را تعدیل نماید.