بررسی تطبیقی «عالم مثال و ویژگیهای آن» از منظر شیخ اشراق و ملاصدرا

مساله عالم مثال، از بحث های مهم فلسفی، عرفانی و کلامی است که از روزگاران کهن مورد پژوهش بوده است. ولی اثبات عالم مثال چه در قوس نزولی و چه در قوس صعودی هستی از مساله هایی است که به صورت کامل تا قبل از ملاصدرا از آن گفتگو نشده است و گر چه شیخ اشراق بدانها پرداخته است ولی بر جامعیت و گستردگی ملاصدرا، از آن سخن نگفته است و در صدد برپایی برهان و دلیل، آن هم به صورت تام و تمام در اثبات این معنا بر نیامده است. اثبات عالم مثال و تجرد خیال، صورتهای استوار بر عالم خیال، اثبات رستاخیز جسمانی (معاد جسمانی) حشر همه پدیده ها، لزوم بازگشت همه پدیده ها به سرآغاز هستی و اثبات آنها با برهانهای عقلی، بدن مثالی و دهها مساله دیگر از بحثها و مساله هایی است که به جایگاه و اثبات عالم مثال وابسته است. به گونه ای که بیشتر حکیمان مسلمان بواسطه نپذیرفتن تجرد خیال از اثبات رستاخیز جسمانی باز مانده اند و در آثار ملاصدرا است که با رد ایرادها و زدودن اشکالهای وارده بر این مساله مواجهیم و براهین گوناگون بر تجرد خیال آورده شده است. توجه به مسائل یاد شده ضرورت تحقیق درباره این موضوع را آشکار می کند. در این تحقیق سعی بر آن بوده است که دریابیم: 1- «چیستی عالم مثال» از نظر شیخ اشراق و ملاصدرا چگونه قابل تبیین است ؟ 2-دلایل شیخ اشراق و ملاصدرا بر «هستی عالم مثال» چیست ؟ 3-نتایج اعتقاد به عالم مثال و تجرد آن وکاربردهای این مساله در فلسفه اشراق و صدرایی چیست ؟ 4-کاربرد عالم مثال و ویژگی های آن از دو منظر در آرای شیخ اشراق و ملاصدرا چگونه است و چه جایگاهی را در نظام معرفتی آن دو به خود اختصاص داده است. 1-4- اهداف تحقیق: 1-تبیین چیستی عالم مثال از منظر شیخ اشراق و ملاصدرا 2-تبیین هستی عالم مثال در آرای سهروردی و ملاصدرا و بررسی دلایل آن دو در اثبات این مطلب. 3-آشنایی با کاربردهای عالم مثال در فلسفه سهروردی و ملاصدرا. 4-مقایسه ویژگی های عالم مثال و نتایج مترتب بر پذیرش آن در نظام فلسفی شیخ اشراق و ملاصدرا. 1-5- کاربرد نتایج تحقیق: 1-آشنایی با سیر تحول مساله عالم مثال در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب. 2-فراهم شدن زمینه برای مقایسه جایگاه عالم مثال در مکتب اشراقی و حکمت متعالیه. 3-مقایسه دلایل فیلسوفان اشراقی با فیلسوفان صدرایی درباره عالم مثال. 4-نشان دادن تاثیر عالم مثال و تجرد آن در مسائل دیگر فلسفی.