بررسی موتیف واژگانی در غزلیات صائب تبریزی

پایان نامه
چکیده

موتیف یکی از اصطلاحات جدید نقد ادبی است که در تحلیل آثار ادبی می تواند یکی از عوامل مهم نقد و بررسی محسوب شود و مشخصه ی قابل توجهی برای سنجش و تشخیص نگرش و شیوه ی خلاقیّت صاحب اثر قرار گیرد. درتعریفی اجمالی موتیف به معنایِ موضوع، مضمون، الگوی صرفی، نحوی، موسیقایی ویا کلماتی است که در اثر شاعر تکرار می شود و ذهنیت و سمت و سامان خیال آفرینی او را نشان می دهد. یکی از عناصرخیال آفرینی واژه ها هستند که شاعر از رهگذر ظرفیت های نهفته در واژگان، با قرینه سازی و ایجاد تناسب و پیوندهای چندگانه ی معنایی-تصویری درشعر، به این امر دست می یابد. بخشی از جریان سبک هندی که خلاقیّت ادبی اش بر این بنیان واقع است، التذاذ ادبی متن را نیز در کشف و ادراک این فضای خیالین تازه و معمولاً غافلگیر کننده می جوید. صائب که یکی از بزرگترین شاعران معتدل و تناسب گرای این جریان شعری است، گرانیگاه خلاقیّت های شعری اش نیز کشف و خلق امکانات همین واژگانی است که سنّت های ادبی، ظرفیت های معنایی، گستره ی تلمیحی و ویژگی های طبیعی مدلول های زبانی در اختیار شاعر می گذارد؛ واژگانی با بسامد بالا که ذهن را به خوانشی تأمّل برانگیز حول خویش فرا می خواند. دراین مقال موتیف واژگانی در اشعارصائب تبریزی مورد نظر ما است. موتیف در شعر هر شاعری مختصات و ویژگی های خاص آن شاعر را تداعی می کند؛ امّا آن چه موتیف واژگانیِ شعر صائب را نسبت به شعرای دیگر متمایز ساخته، و او را به عنوان شاعری نکته سنج و پرکار در تصویر و مضمون معروف کرده، این است که او موتیف هایش را غالباً با الهام گرفتن از مظاهر طبیعت، موجودات و اشیای پیرامون خود از طریق تداعی و با شگردهای بلاغی ویژه ی خود چون اسلوب معادله، اغراق، تشبیه، کنایه های خاص و متناقض نما خلق کرده است و در پس هر تصویر، پیامی را برای خواننده در پی دارد. بدین ترتیب که او موضوع بیتی را اعم از نکته های اخلاقی، اجتماعی، انتقادی، عرفانی و ... در یک مصراع طرح می کند و در مصراع دیگر معادلی عینی از جهان ملموس به دست می دهد که مبتنی بر تجربه است و در اکثر موارد موتیف از جهان عینی، در دریافت و پیام متن موثر واقع می شود. در این رساله بیست و پنج موتیف از غزلیّات صائب استخراج و بر اساس تداعی و تصویر سازی و پیام های آن ها تبیین و تحلیل شده است.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازتاب باروک در ساختار غزلیات صائب تبریزی

تاکنون منتقدان و صاحبنظران بسیاری سبک هندی را از جنبه‌هایمختلف قابل مقایسه و حتی بسیار مشابه سبک باروک در اروپای قرن هفدهم بر شمرده‌اند کهتقریباً معاصر سبک هندی محسوب می‌شود. در این راستا مطالعاتی نیز در حیطة مقایسةتطبیقی بین برخی شاعران ایرانی و مکتب باروک صورت پذیرفته است. در این پژوهش، صائبتبریزی به عنوان نمایندة تمام عیار سبک هندی برای مطالعه انتخاب شده است. مقالةحاضر، غزلیات صائب تبریزی را ...

متن کامل

روابط بینامتنی غزلیات صائب تبریزی و سلیم طهرانی

بینامتنیت شکل‌گیری معنای یک متن توسط متون دیگر است. سابقه این نظریه و طرح این مبحث در ادبیات جهان به صد سال هم نمی‌رسد. در این جستار ابتدا نظریات و وجوه بینامتنیت تشریح شده سپس به کمک آن و نقد سنتی ادبیات فارسی کوشیده شده تا گره از معمایی ادبی باز شود. معمایی که سلیم طهرانی با ادعاهایی مطرح کرده و دیگران از جمله صائب را به سرقت اشعار خود متهم کرده است. در خلال پرداختن به ادعای س...

متن کامل

بررسی عنصر رنگ در غزلیات صائب تبریزی

رنگ یکی از پدیده های آفرینش است که به نحوی بر حرکت تمام موجودات زنده موثر می باشد و بدون شک در میان هنرمندان و دوست داران زیبایی جایگاه ویژه ای دارد . در این میان ، شاعران که به توصیف و تشریح هستی می پردازند از رنگها درآفرینش تصاویر رنگارنگ در قالب سخن ، برای انتقال عواطف و احساسات خود به خوانندگان بهره می برند . صائب تبریزی نیز به عنوان یکی از سرایندگان زبان فارسی از رنگها در ملموس و محسوس کرد...

حسن تعلیل های شاعرانه غزلیات صائب تبریزی

حسن تعلیل از صنایع بدیعی معنوی در حوزه زیبایی شناسی ادب فارسی است که علت هر پدیده را به صورت ادبی و با زبان هنر و تصویر بیان می کند. این هنر ادبی ممکن است بر پایه ی یکی از صورت های بیانی: تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز خلق شود، صائب تبریزی از بزرگترین شاعران غزل سرای سبک هندی است که خود در این شیوه دارای "طرز" تازه ای است. در این پژوهش به ارزیابی حسن تعلیل های شاعرانه غزلیات صائب تبریزی پرداخته ش...

آیا واقعاً یک عمر می‌‌‌‌توان سخن از زلف یار گفت؟ (بررسی کارکردهای واژگانی، تشبیهی و تصویری زلف در غزلیات صائب تبریزی)

با توجه به مصرعِ «یک عمر می‌‌‌‌توان سخن از زلف یار گفت»، صائب واژۀ «زلف» را به‌‌عنوان نمونه‌‌‌‌ای برای مضمون‌‌‌‌سازی انتخاب کرده‌‌است؛ اما آیا این واژه در سخن او، اهمیت و جایگاه والایی داشته‌‌است؟ این مقاله بر آن است تا کارکردهای واژۀ زلف را در غزلیات صائب تبریزی با روش تحقیق کیفی، از نوع تحلیلی- توصیفی و شیوۀ متن‌‌‌‌پژوهی بررسی کند. صائب حدوداً در دو هزار بیت از زلف سخن گفته‌‌است. در بیشتر موارد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023