مطالعه تحلیلی دو مفهوم سوگ و سرور در نمایش های آیینی ایران باستان
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و فرهنگ - دانشکده هنر و معماری
- نویسنده سید امیرحسین سیادت
- استاد راهنما حمید سعیدی امجد سید سعید سید احمدی زاویه
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1389
چکیده
در این تحقیق می کوشیم ابتدا ریشه های باستانی پیوند چشمگیر نمایش های آیینیِ ایران با دو مفهومِ سوگ و سُرور، و الگوهای رواییِ پنهان در پس صورت های گوناگون این نمایش ها را دریابیم، و سپس سیرِ تحوّل این دو مفهوم را در زمان های مختلف، در نسبت با عوامل و شرایطِ تاریخی ـ اجتماعیِ ایران بررسی نماییم. با بررسیِ کهن ترین اسنادی که از نمایش ایران باستان برجا مانده، خواهیم دید که عزا و جشن سویه های مختلفِ آیینی واحدند که طیِ آن شاه/نیا/توتمِ قبیله با آدابی خاص قربانی می شد؛ شاه برای قبیله به طورِ توأمان، منبعِ خیر و شر بود؛ سوگواری حربه ای بود برای دلجویی از او به خاطرِ جنبه های مثبتش و در مقابل جشن و پایکوبیِ بی قید و بند به خاطرِ ابعاد منفیِ وی برگزار می شد. بررسیِ «یادگارِ زریران» به عنوانِ متنی زاده ی اندیشه های مزدایی که الگوی عزا و جشنِ در پیِ هم ــ و در ارتباط با مفهومِ شاه ــ را در خود جای داده است، به ما نشان می دهد که چگونه آیینی که پیش تر برای ابعاد متضادّ «یک» شاه برپا می شد، متأثّر از جهان نگریِ دو قطبیِ مبتنی بر جدالِ ازلی اهورامزدا و اهریمن، به دو آیینِ عزا و جشنِ مجزّا برای «دو» شاه متفاوت بدل می گردد. همچنین قیاس «یادگارِ زریران» ــ به مثابه ی نمایشی دینی ـ درباری ــ با نمایش واره های کارناوالی ــ به عنوانِ واکنش کینه جویانه ی روستاییان به طبقه ی فرادست ــ دو جریانِ مختلف و موازی را در نمایش ایران روشن می کند؛ جریانِ نخست نمایش حماسه ساز مورد پسند فرهنگِ پدرسالارِ رسمی ست، با حال و هوایی مذهبی و زبانی منظوم، و جریانِ دوّم نمایش مضحکه ساز برآمده از بطنِ فرهنگِ مادرسالارِ روستایی ست، با تکیه بر غرایز انسانی و حسّ و حالی زمینی و زبانی دریده. در آخرین مرحله ی این پژوهش خواهیم دید که میراثِ این دو جریان، به ترتیب به تعزیه و تقلید می رسد؛ تعزیه نمایشی ست حماسی و اسطوره ساز با قهرمانانی آسمانی که سوگوارِ حقیقتِ از دست رفته ی «عدالت» است و تقلید ــ رویِ دیگرِ سکّه ــ نمایشی ست که در آن مردمانِ تحقیر شده، با تمسخرِ بزرگان و خوارمایه کردنِ شان پندارِ برابری با آن ها را می آفرینند.
منابع مشابه
پیشینۀ نمایش در ایران باستان
ایران و هند تمدن‌هایی کهن با ریشه‌های عمیق و مشترک‌اند، که بی‌شک حضور و گستردگی آیین‌ها در این دو تمدن نقش مهمی ایفا می‌کند. دربارۀ پیدایش خاستگاه نمایش در ایران پیش از اسلام تا کنون بحث‌ها و نظریات مختلفی بیان شده است. در میان نظریات مختلف در این باب، دیدگاه خاستگاه آیینی اساس نظرگاه ما را در این بحث تشکیل خواهد داد. در این پژوهش، ابتدا به‌اختصار، نظر این گروه از پژوهندگان بیان می‌شود. آن‌گاه ...
متن کاملپیشینۀ نمایش در ایران باستان
ایران و هند تمدن هایی کهن با ریشه های عمیق و مشترک اند، که بی شک حضور و گستردگی آیین ها در این دو تمدن نقش مهمی ایفا می کند. دربارۀ پیدایش خاستگاه نمایش در ایران پیش از اسلام تا کنون بحث ها و نظریات مختلفی بیان شده است. در میان نظریات مختلف در این باب، دیدگاه خاستگاه آیینی اساس نظرگاه ما را در این بحث تشکیل خواهد داد. در این پژوهش، ابتدا به اختصار، نظر این گروه از پژوهندگان بیان می شود. آن گاه ...
متن کاملمفهوم دروغ در ایران باستان
در این نوشتار سیر تحول مفهوم دروغ در ایران عصر هخامنشی و چگونگی چفت و بست‌شدن آن با ساختارهای سیاسی بررسی می‌شود. تمدن ایرانی نخستین و تنها تمدن عصر پیشامسیحی است که مفهوم دروغ در آن هم طنینی سیاسی دارد و هم به مثابة کلیدواژه‌ای مرکزی در دستگاهی اخلاقی کاربرد یافته است. چرایی این اهمیت یافتن دروغ در دستگاه نظری ایرانیان باستان پرسش مرکزی این نوشتار است. بحث با واکاوی مفهوم دروغ در گاهان و اوستا...
متن کاملمفهوم دروغ در ایران باستان
در این نوشتار سیر تحول مفهوم دروغ در ایران عصر هخامنشی و چگونگی چفت و بست شدن آن با ساختارهای سیاسی بررسی می شود. تمدن ایرانی نخستین و تنها تمدن عصر پیشامسیحی است که مفهوم دروغ در آن هم طنینی سیاسی دارد و هم به مثابه کلیدواژه ای مرکزی در دستگاهی اخلاقی کاربرد یافته است. چرایی این اهمیت یافتن دروغ در دستگاه نظری ایرانیان باستان پرسش مرکزی این نوشتار است. بحث با واکاوی مفهوم دروغ در گاهان و اوستا...
متن کاملتبیین مفهوم منظر آیینی و بررسی جلوه های تبلور آن
منظر پدیده‌ای عینی-ذهنی است که در پی فهم انسان از محیط شکل گرفته و در بستر تاریخ و زمان اشکال مختلف به خود می‌گیرد. در این میان گاه منظر با مفاهیم هویت بخشی همچون فرهنگ و آیین عجین شده و جلوه‌های عینی و ذهنی ویژه‌ای را با توجه به موقعیت-های مکانی خاص، بوجود آورده است. از این رو این مقاله سعی دارد تا با واکاوی مفاهیم منظر و آیین و بازشناسی مفهوم منظر آیینی، جلوه‌های ظهور آن در ایران را شناسایی ن...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و فرهنگ - دانشکده هنر و معماری
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023