تعمیم پذیری مدلهای پیوسته تغییرپذیری مکانی به منظور برآورد برخی ویژگی های خاک در تعدادی از محدوده های یک نقشه خاک تفصیلی

استفاده از علم زمین آمار در راستای نقشه برداری خصوصیات خاک، می تواند تضمین کننده اهداف کشاورزی دقیق باشد. انتظار می رود در محدوده های مختلف از یک نوع واحد نقشه خاک، نوع خاک و خصوصیات آن، شباهت زیادی به هم داشته باشند و اگر برای یکی از محدوده ها مدلی ارائه شود این مدل برای دیگر محدوده های مشابه نیز قابل تعمیم باشد. پژوهش حاضر کوشیده تا قابلیت تعمیم پذیری مدل های پیوسته تغییرپذیری مکانی را به منظور تخمین برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در دو شکل اراضی (لندفرم) مشابه حاصل از نقشه برداری خاک به روش ژئوپدولوژی، بررسی کند. بدین منظور، دو شکل ارا ضی پیدمونت و تپه ماهور در دو موقعیت مختلف (هر یک دو محدوده) در شمال غربی منطقه بروجن انتخاب شد و از هر محدوده، به صورت تصادفی 60 نمونه سطحی، از عمق صفر تا 20 سانتی متری (مجموعا 240 نمونه) برداشت و موقعیت نقاط توسط gps ثبت گردید. برای هر شکل اراضی، یکی از مناطق، به عنوان نمونه و لندفرم مشابه آن، به عنوان منطقه تعمیم، در نظر گرفته شد. پس از مطالعات آزمایشگاهی که شامل تعیین جرم مخصوص ظاهری، درصد حجمی سنگریزه، ec و ph، درصد کربنات کلسیم، ماده آلی و بافت خاک بود، نرمال بودن داده های به دست آمده، بررسی و واریوگرام و نقشه کریجینگ مربوط به هر متغیر ترسیم گردید. با استفاده از پارامترهای مدل منطقه نمونه، نقشه های کریجینگ ویژگی های مختلف خاک برای منطقه تعمیم مجددا تهیه گردید و با نقشه های کریجینگ منطقه تعمیم که با مدل اصلی آن تهیه شده بود مقایسه شد. نتایج نشان داد هرچند شاخص کاپا و درصد صحت عمومی مقادیر بالایی داشتند اما شاخص موفقیت طبقه بندی (csi) به دلیل حساسیت بالایی که در حین طبقه بندی به خطا دارد؛ عدم دقت تعمیم پذیری را در مورد متغیرها نشان داد. در مرحله دوم، با کاهش تصادفی تعداد نمونه ها (50 و 40 نمونه) برای منطقه تعمیم، تعمیم پذیری مدل، با این تعداد نمونه مجددا تکرار و صحت عمومی نقشه، شاخص سازش کاپا و شاخص csi مجددا محاسبه شد. نتایج نشان داد اگر صحت عمومی و شاخص کاپا به عنوان معیار هم خوانی در نظر گرفته شود، نقشه متغیرهای ph و کربنات کلسیم برای 50 نمونه، دارای دقت تقریبا بالا و همخوانی نسبتا خوب با نقشه تعمیم داده شده اصلی است ولی هم خوانی در نقشه های کریجینگ برای سایر متغیرها با 50 نمونه و همه متغیرها با40 نمونه، کاهش قابل توجهی یافت. شاخص csi تمامی متغیرها در هر دو گروه نقشه ها با 50 و 40 نمونه پایین بود. صحت عمومی و شاخص کاپا برای نقشه هایی که بر اساس برخی از معیارهای ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای گندم آبی تهیه شده بود بعد از کاهش تعداد نمونه ها نیز درصد بالایی را نشان داد. به طور کلی شباهت محدوده های یک واحد نقشه به یکدیگر و قرارگیری آن ها در یک منطقه، الزاما دلیل بر شباهت ویژگی های متناظر آن ها در مناطق مشابه نیست و عوامل متعددی از قبیل توپوگرافی و مدیریت، باعث تفاوت ویژگی های آن ها از یکدیگر می شود که باید در هنگام مطالعه خاک، این عوامل همواره مدّ نظر قرار گیرد.