شناسائی نژادهای فیزیولوژیک قارچ عامل بیماری سفیدک داخلی آفتابگردان plasmopara halstedii)) در ارومیه و بررسی مقاومت برخی ارقام آفتابگردان نسبت به نژاد شایع

سفیدک داخلی آفتابگردان یکی از بیماری‎های مهم این محصول در استان آذربایجان غربی، به‎ویژه ارومیه به شمار می‎آید که در شرایط مساعد آب و هوایی برای گسترش بیماری، اپیدمی‎های خسارت‎زایی را ایجاد می‎نماید. با توجه به تکمیل سالانه‎ی چرخ? جنسی و وجود چرخه‎های متعدد غیر جنسی در فصل زراعی، احتمال بروز تغییر در قدرت بیماریزایی و ظهور نژادهای جدید، در جمعیت‎های این بیمارگر بالاست. لذا شناسایی نژادهای موجود در منطقه، در راستای تولید و کاربرد ارقام مقاوم به بیماری مفید خواهد بود. بدین منظور، در طول فصل زراعی 1388، بوته‎های آفتابگردان دارای آلودگی سیستمیک به قارچ عامل سفیدک ‎داخلی از مناطق مختلف ارومیه جمع‎آوری شدند. سپس جدایه‎ها بر روی رقم حساس رکورد با استفاده از روش غوطه‎ور کردن گیاهچه در سوسپانسیون زئوسپورانژ بطور جداگانه مایه‎زنی، تکثیر و نگهداری گردیدند. به این ترتیب تعداد 15 جدایه در گلخانه بر روی گیاهان رکورد رشد نموده و در آزمون‎های تعیین نژاد استفاده شدند. سپس جدایه‎ها، روی سری نه تایی ارقام ‎افتراقی (rha-265, ha-304, pm-13, pm-17, 803-1, ha-r4, qhp-1, ha-335, rha-274) با روش مذکور مایه‎زنی شدند. گیاهچه‎های مایه‎زنی شده، در خاک پاستوریزه حاوی مخلوط ماسه و پرلیت با نسبت حجمی(3:2) کاشته شده وارزیابی واکنش بوته‎های رشد‎کرده (مرحله‎ی دو برگی) به آلودگی، با فراهم کردن شرایط بهینه برای اسپورزایی میسر گردید. براساس نتایج به دست آمده، ارقام افتراقی واکنش یکسانی نسبت به جدایه ها نشان دادند و یک نژاد به عنوان نژاد غالب از منطقه معرفی شد که با استفاده از سیستم نامگذاری بین المللی نژاد‎های این بیمارگر، نژاد شماره 100 برای اولین بار در ایران نام گرفت. مقاومت هفت رقم گرده افشان باز open- pollinate آفتابگردان و دو هیبرید آفتابگردان نسبت به شبه قارچ plasmopara halstedii با کاربرد روش آلوده‎سازی غوطه‎ور کردن کامل گیاهچه‎ها در سوسپانسیون اسپور مورد ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی‎ها نه علامت از علائم ماکروسکوپیک آلودگی به بیماری شامل مرگ گیاهچه، اسپورزایی روی برگ‎ها، اسپورزایی روی کوتیلدون و برگ‎ها، کوتولگی، موزاییک یا رنگ‎پریدگی برگ‎ها، بد شکلی، وجود زخم روی هیپوکوتیل و بالاخره کاهش رشد ریشه، روی بوته‎های مایه‎زنی شده، بر اساس نمره‎دهی در نظر گرفته شدند(علائم مذبور مطابق جدول 3-3درجه بندی شدند). ارقام و هیبریدهای آفتابگردان با استفاده از میزان شاخص شدت بیماری حاصل از امتیازهای این علائم ، در پنج گروه مقاوم، نیمه‎مقاوم، نیمه‎حساس، حساس و فوق حساس قرار گرفتند. براین اساس ارقام رکورد، آرماویرسکی، آجیلی، ابلق، پسته‎ای حساس، هیبریدهای ایروفلور و آذرگل نیمه‎مقاوم و ارقام مستر و لاکومکا مقاوم ارزیابی شدند.