بررسی زمینه های رانت جویی در ساختار درآمد – هزینه ای بودجه ی شهرداری ها(مورد مطالعه: شهرداری اصفهان)

انجام وظایف و خدمت رسانی مناسب شهرداری ها به شهروندان نیازمند تأمین اعتبارات و منابع مالی است. در طول دو دهه ی اخیر، درآمد حاصل از فروش مازاد تراکم و یا به عبارت بهتر، درآمد حاصل از اعطای مجوزهای رانتی به زمین های شهری پایه ی اصلی درآمد شهرداری های کشور را تشکیل داده است. وابستگی مالی شهرداری ها به این منبع درآمدی و عدم برخورداری از منابع مستمر درآمدی، حداقل برای پاسخگویی به هزینه های دائمی، برنامه ریزی مالی و بودجه ای میان مدت و بلند مدت شهرداری ها را مختل می کند. همچنین اجرای پروژه های سرمایه گذاری غیر اقتصادی و بدون توجیه اجتماعی، تدارک پروژه های سرمایه گذاری با کیفیت پایین، گسترش پروژه های نیمه تمام، طولانی شدن مدت زمان بهره برداری از پروژه ها و بهره برداری زیر ظرفیت از پروژه ها، هزینه هایی به دنبال دارد که به خاطر عدم شفافیت تخصیص اعتبار به طرح های سرمایه گذاری می باشد. توجه به شیوه های نه چندان منطقی و غیرکارا و فروش غیر منطقی تراکم، ایجاب می کند تا اهتمام بیشتری به مطالعه ی ساختار درآمدی و هزینه ای شهرداری ها صورت گیرد و با بررسی زمینه های رانت جویی در این ساختار، کمک موثری به این نهاد فراگیر و مردمی شود. هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی کدهای درآمدی و هزینه ای ایجاد کننده رانت در شهرداری ها است، که بدین منظور شاخصی برای محاسبه ی رانت جویی در بودجه ی شهرداری ها معرفی و مقدار آن برای سال ها ی 1382 تا 1387 با استفاده از داده های آماری مربوط به اسناد مالی شهرداری اصفهان محاسبه گردید. نتایج مبین آن است که گذشته از ساختار رانتی شهرداری ها که ناشی از تکیه بیش از حد مخارجش بر عواید حاصل از فروش تراکم است، ساختار هزینه ای بودجه و به خصوص ساختار هزینه ای مربوط به امور عمرانی نیز هزینه زا و رانت جویانه است. در این صورت، اطلاع رسانی، شفافیت در امور، مردم داری، دقت کامل در نوع و میزان هزینه ها و ارتباط برقرار کردن بین درآمدهای وصول شده و هزینه ها از اموری است که شهرداری باید به آن بپردازد.