بررسی مشارکت شهروندی در مدیریت شهر مشهد با تاکید بر نقش شورای شهر

تحقیقات انجام شده در شهر مشهد نشان از مشکلات فراوان در ساختار مدیریت شهر مشهد در مراحل مختلف برنامه ریزی، اجرا و نظارت طرحها و برنامه ها دارد، از جمله این مشکلات: عدم تحقق مدیریت یکپارچه، موازی کاری و ناهماهنگی برنامه های مدیریتی و حذف شهروندان در اداره امور شهر خود است که باعث بروز ناکارآمدی سیستم مدیریت شهری کنونی شده است. در چنین شرایطی به منظور هماهنگی بیشتر بین دستگاهها و حرکت به سوی مدیریت یکپارچه شهری، وجود یک مرجع تصمیم گیرنده با پشتوانه حقوقی و قانونی امری ضروری به نظر می رسد. با وجود شرایط موجود، لازمه دستیابی به سیستم مدیریت شهری جامع و هماهنگ در تحقق شرایطی چون اصلاح ساختار قانونی و نحوه نگرش به شهر، شهروند و عدالت اجتماعی و از بین بردن نا هماهنگیه به کمک یک مرجع هماهنگ کننده امکان پذیر است. از میان تمامی ارکان مدیریت شهری، شوراهای شهر عالی ترین نهاد مدنی ، نقش مهمی در از بین بردن مشکلات و ایجاد هماهنگی بین سایر ارکان مدیریت شهری را دارد زیرا از یک طرف هم نماینده تمام عیار شهروندان در سیستم مدیریت شهری است و از طرف دیگر به لحاظ قانونی می تواند به عنوان بازوی نظارتی سیستم مدیریت شهری باشد، هرچند شورا برای رسیدن به اهداف متعالی خود با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کند. از طرف دیگر حضور شهروندان به عنوان قهرمانان اصلی جامعه، که مشارکت از حقوق اساسی آنها به شمار می رود، در مدیریت شهرها امری اجتناب ناپذیر است همچنانکه تحقیقات ثابت کرده است، دولتها بدون استفاده از اهرم مشارکت مردم نتوانسته اند به مبارزه با مسائل و مشکلات بپردازند. لذا لزوم انجام تحقیقی در مورد شورا و افزایش نقش شهروندان در اداره شهر خودشان ضرورتی غیر قابل انکار است و با در نظر گرفتن شورا به عنوان ستون اصلی تمامی ارکان مدیریت شهری در سطح محلی، این تحقیق با سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهر مشهد دریچه ای به رو این مهم باز می کند که اولاً حضور شهروندان در مدیریت شهرها، تنها راه از بین بردن مشکلات آنها به دست خودشان و کلید پیشرفت و توسعه هر جامعه ای است و اینکه شورا به عنوان منتخبان شهروندان و نماینده تمام عیار آنها در رسیدن به موفقیت و توسعه جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند. برای دستیابی به این اهداف تکمیل پرسشنامه ای با حجم نمونه ای برابر با 384 نفر از شهروندان و تعداد 11 نفر از اعضای شورای شهر مشهد انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان علاقه مندی شهروندان در مدیریت شهری برابر با 3.22 است و از میانگین نظری بالاتر بوده است اما عملا ًمیزان مشارکت آنها در حد پایینی است. از طرف دیگر با تحلیل پرسشنامه مشخص شد که شورای شهر نتوانسته در افزایش مشارکت آنان تأثیری داشته باشد. عدم مشارکت از طریق شورای شهر متوجه دو مسئله می باشد، شورا و شهروندان که مورد بررسی قرار گرفته اند. در پایان نیز راهکارهایی برای افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت شهر مشهد ارائه شده است. از مهمترین این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1- اعطای کامل اختیارات به شورای شهر 2-اصلاح و تکمیل قانون شوراها 3- آموزش همگانی شهروندان 4- الزام قانونی صدا و سیما برای پوشش خبری وسیع اخبار و مسائل شورا.