بررسی نقش شیعیان عربستان سعودی در روابط ایران و عربستان سعودی و تأثیر آن بر تأمین منافع ملی ایران

عربستان سعودی از حیث ژئوپلیتیک و ژئواکونومی کشوری کم نظیر در برهه زمانی جهان معاصر بوده که با قرار داشتن بین موقعیت ارتباطی آسیا، آفریقا و قلب خاورمیانه، در تولید و ترانزیت نفت در سطح بین المللی مشارکتی فعال دارد. مضاف بر این شرایط جغرافیایی و اقتصادی، مرکز معنوی جهان اسلام و خاستگاه این دین بوده و با در اختیار داشتن دو شهر مقدس مسلمین( مکه و مدینه) از بی نظیرترین دارایی ارزشمند معنوی در بین کشورهای جهان اسلام برخوردار می باشد. همین سه ویژگی دست به دست هم در تبدیل شدن این کشور به یکی از مراکز مهم جهانی و وزنه ای در محاسبات راهبردی منطقه جنوب غرب آسیا و همچنین صاحب نفوذ در تصمیم سازی های بین المللی و منطقه ای کمک شایانی می کند. همسایگی این کشور با ایران و برخورداری ایران نیز به صورت متقابل از برخی چنین ویژگی های منحصر به فرد، به همراه سابقه تمدنی چند هزار ساله و قطب جهان تشیع بودن آن و در ضمن دارنده کم نظیرترین منابع عظیم انرژی و مواد معدنی، موقعیت ترانزیتی و جمعیتی و...، فرصت های عظیم و متنوعی را از حیث تأمین منافع ملی در اختیار ایران قرار داده است. قطعاً در صورت هم افزایی صحیح این توانایی ها و با عبور از موانع سیاسی و مذهبی و در عوض تحکیم پیوندهای مشترک، افقی جدید و پربار برای منافع هر دو کشور ایران و عربستان سعودی تضمین گشته و تضادهای تاریخی و مشکلات موجود در کلیه عرصه های فراروی منطقه ای و جهان اسلام تا بالاترین درصد ها رفع گشته و بدین نحو منافع دو کشور نیز بالطبع، تأمین خواهد شد. در این بین افزایش آگاهی مسئولین زیربط هر دو کشور از چنین فرصت هایی و عدم اجازه به برخی سوء استفاده های جریانات داخلی ناآگاه و یا مغرض خارجی، اولین مرحله از پیمایش این راه بوده که ناگزیر به لحاظ واقعیات موجود باید فوراً در دستور کار مقامات سیاسی و تا حدودی مذهبی هر دو کشور قرار گیرد. با این اقدامات، شکوفایی اقتصادی منطقه در فضای امنیت پایدار و در عین حال تقویت مواضع کشورهای اسلامی جهت گسترش نقش بین المللی ایشان عملی می گردد. درغیر این صورت علاوه بر ایجاد تهدیدات به جای سیاست استفاده بهینه از فرصت ها ، دست اجانب فرا منطقه ای که سنخیتی با اهداف سیاسی و مذهبی این دو کشور اسلامی نداشته، باز شده و تامین منافع ملی هر دو کشور با کمترین درصدهای بازدهی ، همواره در معرض هجوم برنامه های تجزیه طلبانه و جنگها و برنامه های تسلیحاتی و با دیدی خوشبینانه، خنثی سازی توطئه ها قرار می گیرد. قطعاً از این رهگذر حیاتی ترین موجوی های هویتی سیاسی و اقتصادی دو کشور در معرض دخالت و حتی استثمار قدرت های فرا منطقه ای بوده و یا در جهت تامین اهداف بلند مدتشان، قرار خواهد گرفت. در این راستا منطقه شرق عربستان سعودی با داشتن عمده ترین منابع عظیم نفتی و نوار ساحلی در خلیج فارس، به همراه فرهنگ تاریخی تشیع در بین اکثریت ساکنین این منطقه، به عنوان یک مرکز استراتژیک اقتصادی و سیاسی کانون توجه سیاست مداران هر دو کشور ایران و عربستان بوده و استفاده بهینه و راهبردی از این فرصت، بسته به نحوه عملکرد و صرف دقت در سیاست های کلی و جزئی داشته که کاربرد این سیاست ها چه در عرصه اهداف اقتصادی ، سیاسی و یا مذهبی باید با راهبرد تامین منافع ملی هر دو کشور سازگار باشد. در غیر این صورت هیچ یک از این دو کشور طرفی نبسته و سود عرصه های مذکور برای دیگران تأمین و تهدیدات آنها نیز همواره دامن گیر منطقه خواهد شد.