بررسی الگوی توسعه پایدار شهری در بافت های تاریخی با تاکید بر گردشگری شهری(نمونه موردی: شهر کاشان)

چکیده بافت های تاریخی کانون و هسته شهرها هستند. حیات این بافت ها طی سده های گذشته پایه بسیاری از آداب و رسوم و حتی فرهنگ موجود و نیز رونق اقتصادی شهر و منطقه بوده است. این یادمان های تاریخی اعم از سبک الگوی ساخت و سازها و افکار و ایده های حاکم بر آنها همچنین مناسبات اجتماعی گذشته و شناخت آنها به عنوان میراث فرهنگی گذشتگان، می تواند حاصل بار معنوی عظیمی برای انتقال به آیندگان باشد. بافت های تاریخی همچنین می توانند به عنوان یکی از مهمترین منابع گردشگری و محل تمرکز فعالیت های گردشگری محسوب شوند. محدوده مطالعاتی بخش تاریخی شهر کاشان است که با دارا بودن بناهای تاریخی متعدد، در دوران های مختلف دارای عظمت و شکوه خاص خود بوده که بتدریج و با بوجود آمدن نیازهای جدید و عدم تطابق کالبد بافت قدیم در پاسخگویی به این نیازها و همچنین عدم آگاهی نزد تصمیم گیران نسبت به ارزش های پیدا و ناپیدا و پتانسیل های موجود در بافت تاریخی، به انقطاع تاریخی و در برخی موارد تخریب این بافت روبرو هستیم. بافت تاریخی مذکور به سبب داشتن عناصر و فضاهای باارزش معماری و شهرسازی از گذشته شهر، جذابیت خاصی برای جلب گردشگر دارد. با نظر به پیشینه تاریخی هفت هزار ساله شهر و وجود بناهای تاریخی و متعدد در آن، تلاش در جهت احیاء ،حفظ و نگهداری این یادمان ها ضروری به نظر می رسد. با احیا و باز زنده سازی این فضاها به طرق مختلف از جمله ایجاد کاربری های فرهنگی، اجتماعی، گردشگری و... در آنها ، علاوه بر معرفی و زنده نگه داشتن آیین ها و هویت تاریخی خود، میزان جذب گردشگر داخلی و خارجی نیز افزایش پیدا می کند؛ همچنین از آنجا که توریست درآمدزا می باشد، می توانیم با سرمایه به دست آمده از این راه علاوه بر آبادی و دگرگونی بافت فرسوده محلات تاریخی به سایر اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نیز دست یابیم. در این پ‍ژوهش 2 فرضیه زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است: فرضیه اول: به نظر می رسد بین ارتقاء ظرفیت های گردشگری و افزایش وارتقاء وضعیت سکونت پایدارشهری در بافت واجد ارزش تاریخی شهر کاشان رابطه معنی داری وجود دارد. فرضیه دوم: به نظر می رسد بین احیا مراکز تاریخی موجود در شهر کاشان از بعد گردشگری شهری و توسعه فرهنگی و اجتماعی ساکنان محدوده بافت تاریخی شهر رابطه معنی داری وجود دارد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و از منابع کتابخانه ای و روش های میدانی مانند مشاهده، پرسشنامه و در تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش های مختلفی مانند روش های آمار استنباطی شامل مجذور اتا، گاما و ... استفاده شده است. نرم افزار مورد استفاده نیز، نرم افزار آماری spss 11.5 می باشد. ارائه راهبرد و الگوی مطلوب جهت احیا بافت های تاریخی شهری با تأکید بر گردشگری، ارتقاء الگوی سکونت و توسعه پایدار شهری در بافت تاریخی، واجد ارزش و فرسوده شهر کاشان از جمله اهدافی است که در چارچوب انجام این پژوهش مد نظر قرار گرفته است.