عناصر داستانی در داستان های کوتاه منی شافعی

مُنی شافعی (1946م) نویسنده معاصر کویتی است، او پنج مجموعه داستان کوتاه و یک رمان را به رشته تحریر درآورده و توانسته است جایگاه علمی نسبتا خوبی در میان نویسندگان معاصر کویتی بدست آورد. این پژوهش در صدد بررسی عناصر داستانی در سه مجموعه از داستان های کوتاه مُنی شافعی با نام های"النخله ورائحه الهیل"،"أشیاء غریبه تحدث" و"نبضات أنثی"، می باشد. اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع به شرح زیر است: 1ـ داستان کوتاه نوع ادبی است که با وجود عمر کوتاهش در عصر حاضر به علت سرعت مطالعه و انتقال سریع هدف نویسنده، از استقبال قابل توجهی در میان مردم برخوردار گردیده است. 2ـ داستان کوتاه کویت در حال رشد و رسیدن به قافله داستان نویسی عربی و به طور کلی حرکت داستان نویسی ادبیات جهان است. و نوسینده، مُنی شافعی، با مضامین اجتماعی و مجموعه های متعدد داستان کوتاه، در این حرکت موثر واقع شده است. 3ـ از آنجا که مدت زیادی نیست که قلم نویسندگان زن در حوزه داستان کوتاه ظهور یافته، بررسی آثار نویسندگان زن، چون منی شافعی، بیانگر گوشه ای از تاثیر داستان نویسی زنان در کویت خواهد بود. 4ـ منی شافعی در داستانهایش به مسائل و مشکلات زنان می پردازد و بررسی آثار داستانی او به تحلیل و بررسی مشکلات اجتماعی و فرهنگی زنان در جامعه عربی از نگاه یک نویسنده ی زن که از نزدیک با مشکلات زنان آشناست، کمک می کند. این عوامل و همچنین معاصر بودن نویسنده، و اهمیت و استقبال بیشتر خواننده عربی به نوع ادبی داستان کوتاه به دلیل مضامین سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن، از انگیزه های پژوهشگر در انتخاب این موضوع گردید. روش بکار رفته در این پژوهش ترکیبی از روش توصیفی تحلیلی است که پژوهشگر در طی آن به بررسی چگونگی کاربرد و پرداخت هر کدام از عناصر داستان کوتاه در سه مجموعه داستانی نویسنده، می پردازد. در ارتباط با پیشینه پژوهش این امر قابل اهمیت است که تا کنون آثار منی شافعی در کتاب یا پایان نامه ای مورد بررسی وتحلیل قرار نگرفته اند. اما بعضی مجلات محلی کویت به بررسی وتحلیل تعداد محدودی از داستان های او پرداخته اند که در این پژوهش از آن ها استفاده شده است. پس از بررسی و تحلیل داستان های کوتاه منی شافعی نتایج زیر بدست آمد؛ منی شافعی مضامین اجتماعی ومشکلات جامعه کویت را در داستان های کوتاهش انعکاس می دهد، ضمن اینکه در بیشتر داستان ها، زن را محور اصلی داستان قرار داده است. در ارتباط با عنصر شخصیت، بیشتر شخصیت ها مونث هستند و نویسنده به کشف مکنونات و عواطف درونی آن ها می پردازد. نویسنده در انتخاب شخصیت ها، از جامعه کویت، اطرافیان ودوستانش الهام می گیرد. عنصر پیرنگ ورویداد در داستان های شافعی، کمتر پرداخته شده اند ودر بعضی داستان ها توصیف های ملال آور وجود دارد که از ارزش داستان می کاهد. منی شافعی عنصر زمان ومکان را تنها در بعضی از داستان ها، بصورت نمادین بکار می برد، اسلوب نگارش او، ساده، دور از تکلف و خالی از واژگان غریب است. با چشم پوشی از بعضی موارد می توان گفت ایجاز ویکپارچگی در بیشتر داستان های منی شافعی رعایت شده است. واژگان کلیدی: منی شافعی، عناصرداستان کوتاه، النخله ورائحه الهیل، اشیاء غریبه تحدث، نبضات انثی.