تخمین فرار مالیاتی ناشی از فعالیت های غیررسمی در ایران

در این پایان نامه به برآورد حجم فرار مالیاتی ناشی از اقتصاد سیاه در دوره 86-1370 پرداخته شده است. در این بررسی، از روش غیرمستقیم برای برآورد اندازه فرار مالیاتی بهره بردیم. از آن جایی که این روش مبتنی بر تخمین حجم اقتصاد سیاه است، در ابتدا، با استفاده از روش تخمین تابع تقاضای پول، حجم اقتصاد سیاه برآورد گردید. برای این کار، از الگوی ardl برای تصریح تابع تقاضای پول استفاده شد.متغیرهای این پژوهش عبارتند از:حجم اسکناس ومسکوک دردست اشخاص واقعی، نرخ متوسط مالیات، نرخ رشد ابداعات مالی، درآمدقابل تصرف واقعی، نرخ ارز بازار غیررسمی ونرخ سود سپرده های یک ساله بانک ها. بر اساس نتایج این تحقیق، حجم واقعیِ اقتصاد سیاه در ایران، از 342.72 میلیارد ریال در سال 1370 به 605.35 میلیارد ریال در سال 1386 رسیده است. با بررسی روند این متغیر طی دوره مذکور، دیده شد که حجم واقعی اقتصاد سیاه روندی افزایشی داشته است. در این تحقیق، میانگین نسبت حجم اسمی اقتصاد سیاه به gdp بر اساس شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی به قیمت سال پایه 1376،طی دوره مورد بررسی حدود 13.16 درصد برآورد شد، در حالی که مقدار آن بر اساس شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی به قیمت سال پایه 1383، 4.79 درصد محاسبه گردید. هم چنین، نتایج حاصل از برآورد حجم فرار مالیاتی در ایران نشان داد که پدیده مذکور در سال های مورد بررسی از روندی افزایش برخوردار بوده است. به استناد نتایج تحقیق، حجم فرار مالیاتی در تمام سال ها از درآمدهای مالیاتی دولت کمتر بوده است.