اثر نوع نیتروژن و سطوح مختلف اکسیژن در محلول غذایی بر گیاهان کاهو و بادمجان درمحیط هیدروپونیک

این پژوهش جهت بررسی تاثیر نوع نیتروژن (نیترات و آمونیوم) و سطوح مختلف اکسیژن محلول غذائی بر کاهو و بادمجان انجام گرفت. بدین منظور صفات رویشی و زایشی، اکوفیزیولوژیکی و شیمیایی و همچنین غلظت عناصر غذائی در اندامهای هوائی و ریشه کاهو و بادمجان بررسی شد. آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول، نوع نیتروژن در دو سطح (شامل نیترات کلسیم و سولفات آمونیوم) هر دو در غلظت 5 میلی مولار و فاکتور دوم، سطوح اکسیژن محلول غذائی در چهار سطح شامل: 3/0? 1، 3/0? 2، 3/0? 3 و 3/0? 4 میلی گرم در لیتر اکسیژن بود. کنترل سطوح اکسیژن به کمک اکسیژن متر قابل حمل انجام گرفت. محلول غذائی مورد استفاده در تمام تیمارها به غیر از نوع نیتروژن یکسان بود. اعمال تیمارهای فوق بر روی کاهو در پاییز و بر روی بادمجان در بهار و تابستان صورت گرفت. نتایج بدست آمده از اعمال این تیمارها بر روی کاهو نشان داد که کاربرد آمونیوم به تنهائی موجب کاهش وزن تر و خشک اندام هوائی و ریشه گردید، اما سطوح مختلف اکسیژن تاثیر معنی داری بر آنها نداشت. آمونیوم موجب افزایش غلظت نیتروژن در اندام هوائی گردید، اما پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن، مس، منگنز و سدیم را در آنها کاهش داد، اگر چه آمونیوم تاثیری بر مقدار فسفر و روی نداشت. همچنین مقدار پتاسیم، کلسیم، روی و سدیم ریشه تحت تغذیه آمونیوم کاهش یافت. نتایج نشان داد که سطوح بالای اکسیژن موجب افزایش مقدار کلسیم و آهن اندام هوائی و همچنین منیزیم، کلسیم، آهن و منگنز ریشه گردیده است. تیمارهای فوق بر نسبت فلورسانس متغیر به حداکثر تاثیری نداشت اما آمونیوم موجب افزایش سبزینگی برگ، پرولین و کلروفیل a و b و کارتنوئیدها گردید. نتایج حاصله از اعمال این تیمارها بر روی بادمجان نشان داد که کاربرد آمونیوم موجب کاهش تمام صفات رویشی اندازه گیری شده شامل ارتفاع، وزن تر و خشک ریشه و اندامهای هوائی (برگ و ساقه)، تعداد و سطح برگ و طول ریشه گردید و سطوح بالای اکسیژن میزان این صفات را افزایش داد. همچنین کاربرد آمونیوم موجب کاهش مقدار پرولین و کلروفیل a و b گردید. آمونیوم موجب افزایش نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی در برگ و روی و مس در ریشه گردید، در صورتی که غلظت منیزیم، کلسیم، مس و سدیم برگ و کلسیم و سدیم ریشه را کاهش داد. سطوح بالای اکسیژن موجب افزایش مقدار نیتروژن، منیزیم، کلسیم، آهن، مس و منگنز برگ گردید و همچنین مقدار آهن، منگنز و سدیم در ریشه را نیز افزایش داد. با توجه به این نتایج مشخص شد که کاربرد آمونیوم باعث کاهش رشد و نمو کاهو و بادمجان گردید. همچنین افزایش مقدار اکسیژن محلول غذائی در بادمجان موجب کاهش اثرات سمی آمونیوم شد اما در کاهو این گونه نبود. اگر چه آمونیوم یکی از منابع عمده نیتروژن محسوب می شود و جذب آن توسط گیاه براحتی صورت می گیرد اما کاربرد آن به تنهائی برای این دو گیاه توصیه نمی شود. همچنین در محیط هیدروپونیک کشت غرقابی توزیع اکسیژن و مقدار آن بایستی به نحوی صورت گیرد که مقدار اکسیژن محلول در تمام قسمتهای محلول غذائی کمتر از چهار میلی گرم در لیتر نباشد.