مطالعه رسوب شناسی و تمرکز فلزات سنگین در نهشته های دانه درشت (ماسه ای) پلایای گاوخونی (جنوب شرقی اصفهان)

برای بررسی رسوب شناسی، کانی شناسی و ژئوشیمی فلزات سنگین در نهشته های ماسه ای، از 14 ایستگاه واقع در پلایای گاوخونی و همچنین 8 ایستگاه واقع در ماسه های بادی نمونه برداری شد. مطالعات بافتی نهشته های ماسه ای پلایای گاوخونی نشان می دهد که حدود 85% رسوبات این منطقه در حد ماسه دانه ریز بوده، و دارای جورشدگی خوب تا متوسط هستند، در حالی که رسوبات آبرفتی جورشدگی ضعیف دارند. در مطالعات کانی شناسی و سنگ شناسی رسوبات، خرده سنگ های آندزیت, داسیت، سی نیت، بازالت، شیست (کوارتز و کلریت)، کوارتزیت، کربنات، ماسه سنگ و مجموعه کانی های سنگین هورنبلند، پیروکسن، اپیدوت، زیرکن، ایدیوکراز، تورمالین، اسپینل، ولاسونیت و کانه های مگنتیت، هماتیت، گوتیت و پیریت شناسایی شدند. در این میان اسپینل، ایدیوکراز و ولاسونیت از منشأ اسکارن فشارک و سایر سیلیکات ها از منشأ نوار آتشفشانی ارومیه- دختر می باشند. خرده سنگ های آذرین از مجموعه آتشفشانی نئوژن در شمال پلایای گاوخونی و خرده سنگ های دگرگونی از رشته کوه های شمال غربی و غرب بخش بالا دست حوضه زهکشی رودخانه زاینده رود (پی سنگ دگرگونی زون سنندج- سیرجان ) منشأ گرفته اند.آنالیز ژئوشیمیایی رسوبات ماسه ای در مقایسه با استانداردهای معتبر بین المللی، غلظت غیر معمول فلزات سنگین cd, ag و pb را نشان می دهد. غلظت pb, cd, ag و sr به سمت جنوب پلایا افزایش یافته و با افزایش آهک ارتباط مستقیم دارد. با کاهش کانی هایی مانند هورنبلند، پیروکسن، بیوتیت و مگنتیت به سمت جنوب، غلظت عناصر ni, cu و zn نیز کاهش می یابد. شاخص های تعیین آلودگی محیط نظیر ضرایب غنی شدگی و اندیس زمین تجمعی نشان می دهد که عناصر cd, ag و pb در همه نمونه ها نسبت به بقیه عناصر غنی شدگی بیشتری دارند.