نمود جنسیت در کتابهای آموزش زبان انگلیسی دبیرستان و پیش دانشگاهی

فرهنگهای متفاوت الگوهای ارزشی متفاوتی را نهادینه می کنند. نهادینه کردن این الگوها و انتقال آنها به افراد جامعه از طریق فرآیند جامعه پذیری صورت میگیرد. نقش پذیری جنسیتی، باور فرد نسبت به تساوی جنسیتها و حتی علایق و نوع فعالیتهای هر فرد نتیجه فرآیند جامعه پذیری است. اگرچه در جامعه ایران، تغییرات شگرفی در خصوص مشارکت زنان روی داده است و در پی آن، زنان به تخصص های علمی و مناسب مهم دولتی راه یافته اند، لیکن این تغییرات در کلیشه های شغلی و حرفه ای نمود و بازتاب چندانی در کتابهای درسی نداشته است.در نتیجه مطالعه حاضر به بررسی کتابهای درسی زبان انگلیسی دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی در ایران پرداخته و مسئله تساوی جنسیتی و چگونگی باز نمایی آن را در این کتابها به چالش می گیرد . از آنجایی که این مطالعه با رویکردی فمنیستی صورت گرفته مختصرا تاریحچه پیدایش فمنیسم شرح داده میشود. تاریخچه جنبش فمنیسم مدرن به سه دسته تقسیم میشود: موج اول که به جنبش قرن 19 تا 20 مربوط میشود عمدتا مربوط به حق رای زنان و شرکت در انتخابات میشد،: موج سیاسی دوم واکنشی به موج فردی اول بود وعمدتامرتبط با نابرابری قوانین، اختلاف فرهنگی، مشارکت زنان در جامعه و حق رای بود. پسا فمنیسم ،( دهه 80 تا کنون) که در واقع پاسخی به شکست متصور موج دوم بود. امواج مختلفی که فمنیسم را تحت تاثیر قرار داده اند سبب تکامل و تغییردیدگاه آن در جهت قبول تفاوت بین زنان و مردان شده اند. تکامل فمنیسم و توسعه آن سبب راه یافتن این جنبش در حوزه های متفاوتی از جمله ادبیات، فلسفه، دین، فیلم، فرهنگ و زبان شده است. در این مطالعه دیدگاههای فمنیستی در زبان و تاثیر آنها در کلاس و یادگیری نیز مورد بحث قرار میگیرد. هدف عمده در مطالعه حاضر تحلیل لغوی و محتوایی متن کتابهای تدریس زبان انگلیسی دبیرستان و پیش دانشگاهی با رویکردی ضابطه مند و به استناد معیار های تعیین شده توسط ریفکین ( 1998) میباشد . سوالاتی که در این مطالعه مورد بررسی قرار میگیرد: 1. آیا نسبت حضور زنان به مردان در بخش تصویری کتابها یکسان است؟ 2. آیا نسبت حضور زنان به مردان در بخش لغوی کتابها یکسان است؟ 3. چه ویژگیهایی به آنان نسبت داده شده؟ 4. چه تفاوتی میان به تصویر کشیدن زنان و مردان است؟ در این مطالعه فرض بر آن است که زنان و مردان با نسبتهای مساوی در دو بخش تصویری و لغوی نشان داده شده اند. به منظور غنی سازی یافته ها ، محقق از هر دو رویکرد کمی و کیفی بهره گرفته است .برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استدلالی استفاده شد ، و مربع خی برای هر چهار مورد محاسبه گردید .یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل کمی دلالت بر وجود نابرابری و تبعیض جنسیتی در کلیه کتابهای بررسی شده داشته اند . نتایج تحلیل محتوایی کتابها نیز حاکی از رویکردی سنتی و کلیشه ای بوده و تصویر ارائه شده از زنان نه با واقعیت های فعلی جامعه ایرانی و نه با جامعه غربی مطابقت داشت . نقش و حضور پررنگ مردان و نگاه نابرابر و تبعیض آمیز به زنان چه از لحاظ کمی و چه کیفی کاملا ملموس بوده و عدم حضور و یا حضور کمرنگ زنان بر واقعیتی فرهنگی اجتماعی مبتنی بر باورهای سنتی صحه گذاشت که در آن مرد جنس برتر و زن جایگاهی پایین تر و به عنوان جنس دوم دارد . در پایان پیشنهاد میشود که قسمتهای دیگر این کتابها و تمامی کتب دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی از لحاظ نمود جنسیتی مورد بررسی قرار گیرد.