بررسی حذف زیستی برخی داروها و توسعه یک روش استخراجی جدید همراه با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا برای اندازه گیری ترکیبات دارویی در نمونه های آبی

بخش اول این مطالعه به بررسی تخریب زیستی 5 ترکیب دارویی: آمپی سیلین، سفالکسین، سفازولین، سفتازیدیم و استامینوفن اختصاص داده شده است. آزمایش بطری در بسته به عنوان یک آزمایش ساده و آسان برای ارزیابی تخریب زیستی ترکیبات مورد نظر استفاده شد. در این آزمایش محلولی از هر دارو با غلظت 3 میلی گرم بر لیتر در مواد معدنی تهیه شده و با مقدار بسیار کمی از میکروارگانیسم ها (5/0میلی لیتر پساب بر لیتر محلول معدنی) که از یک جامعه میکروبی گرفته شده اند، تلقیح گردید. محلول های معدنی شامل بافر های فسفات، کلرید آمونیم، کلرید کلسیم، سولفات منیزیم و کلرید آهن می باشند. محلول های شاهد، استاندارد، کنترل و سوسپانسیون در اندازه گیری تخریب داروها مورد استفاده قرار گرفتند. محلول ها برای یک دوره زمانی 28 روزه در ظروف در بسته در دمای ثابت و شرایط تاریکی نگه داری شدند. اندازه گیری این ترکیبات بوسیله سیستم کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا و آشکارساز آرایه دیودی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طی 28 روز آمپی سیلین، سفالکسین و استامینوفن به صورت کامل حذف شدند حال آنکه سفازولین و سفتازیدیم به ترتیب 82% و 33% حذف شدند. در بخش دوم این تحقیق، استخراج فاز جامد (spe) همراه با ریزاستخراج مایع – مایع پخشی (dllme) به عنوان یک روش پیش تغلیظ ساده با فاکتور غنی سازی بالا و حد تشخیص مناسب برای اندازه گیری داروهای ضد افسردگی (دسیپرامین، ایمیپرامین، آمی تریپتیلین و کلومیپرامین) در نمونه های آبی استفاده شد. در spe-dllme، نمونه آبی حاوی داروهای داروهای ضد افسردگی از روی جاذب c18 که مرحله آماده سازی را طی کرده بود، عبور داده شد. سپس شویش آنالیت ها بوسیله محلول استیک اسید (1/0 مولار) - متانول (85:15) صورت گرفت. در مرحله بعد، میزان مشخصی از حلال استخراج کننده (کلروفرم) به محلول شویشی حاصل از spe اضافه گردید و سپس محلول آبی حاوی 05/0 مولار هیدروکسید سدیم توسط سرنگ گازبندی شده به محلول پخشی تزریق گردید. پس ازسانتریفوژ فاز آلی ته-نشین شده توسط یک سرنگ به درون یک لوله شیشه ای کوچک دیگر با انتهای مخروطی شکل منتقل گردید و با جریان ملایمی از گاز نیتروژن تبخیر شد. سپس 25 میکرولیتر از مخلوط استونیتریل- آب با نسبت حجمی 50:50 به باقیمانده موجود در لوله اضافه و 20 میکرولیتر از آن به سیستم کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا - آشکارساز آرایه دیودی تزریق گردید. پارامترهای موثر بر استخراج شامل سرعت جریان عبور نمونه، حجم نمونه عبوری، حجم شویش، نوع حلال استخراج کننده و پاشنده, حجم حلال استخراج کننده و پاشنده، غلظت سدیم هیدروکسید در محلول نمونه و مقدار افزایش نمک مورد مطالعه قرار گرفتند. بهترین راندمان استخراج با سرعت جریان عبور نمونه 4 میلی لیتر بر دقیقه، حجم نمونه عبوری 100 میلی لیتر، حجم شویش 5/2 میلی لیتر، حلال استخراج کننده کلروفرم, حلال پاشنده متانول، حجم حلال استخراجی 205 میکرولیتر، حجم حلال پاشنده 2500 میکرولیتر، سدیم هیدروکسید با غلظت 05/0 مولار و بدون افزایش نمک در نمونه آبی بدست آمد. در این روش درصد انحراف استاندارد نسبی در یک روز بین 3/2 تا 2/8 درصد و حدتشخیص بین 11 تا 65 نانوگرم بر لیتر بدست آمد. فاکتور غنی سازی و مربع ضریب همبستگی برای ترکیبات به ترتیب در محدوده 1000 تا 1900 و 996/0 تا 998/0 قرار دارد. در نهایت از این روش برای آنالیز نمونه های آب رودخانه، چاه و پساب شهری استفاده شد و نتایج رضایت بخشی بدست آمد.