ارائه مدل پشتیبان چند معیاره در مدیریت آبگرفتگی سواحل تحت سناریوهای ترکیبی

تغییرات آب و هوایی و بالا آمدن سطح آب دریاها یکی از مسائل مهم در مدیریت مناطق ساحلی می باشد. پیش بینی ها نشان می دهد در قرن 21 شدت و تواتر طوفانهای ساحلی افزایش یافته که به تبع آن موجبات آبگرفتگی سواحل فراهم می گردد. از سوی دیگر هجوم جمعیت و سرمایه به این مناطق موجب افزایش خسارات و تلفات ناشی از آبگرفتگی می گردد. امروزه برای مدیریت آبگرفتگی علاوه بر روشهای معمول نظیر تعیین خط خطر، احداث دایک و عقب نشینی روشهای نوین مانند مدیریت ریسک نیز مطرح شده است. به همین منظور با عنایت به پیچیدگیهای موجود، مدیریت این پدیده طبیعی و اتخاذ راهکارهای علمی برای مقابله با آن امری اجتناب ناپذیر است. در این رساله با توجه به منابع عدم قطعیت بسیار در مدیریت آبگرفتگی، با استفاده از ظرفیت مدیریت ریسک و مدیریت راهبردی (استراتژیک) شیوه جدیدی جهت برخورد با مساله یاد شده ارائه می گردد. برای این منظور ضمن معرفی مدل مفهومی پشتیبان تصمیم گیری شامل سه فاز شناخت و و مدیریت داده ها، راهبرد و تصمیم، سناریوهای آب و هوایی و اقتصادی و اجتماعی، تعریف شده و با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) عمق آبگرفتگی تعیین و ریسک آبگرفتگی بر اساس شاخصهای مورد نظر محاسبه می شود. سپس با طراحی پرسشنامه و دریافت نظر خبرگان عوامل داخلی و خارجی تدوین و به کمک ماتریس زوجی وزن دهی می شوند. همچنین جداول تعیین معیارها، زیر معیارها و شاخصهای ارزشگذاری هر معیار ارائه می گردد. در مرحله بعد با بهره گیری از روشهای مدیریت راهبردی و تلفیق آن با راهکارهای مهندسی، درجه خطر و نوع واکنش به آبگرفتگی مشخص می شود. نهایتا به کمک آنالیز چند معیاره و ماتریس qspm، استراتژیهای برتر در قالب راهبردهای مقاومتی، کاهشی و تطابقی انتخاب می شوند. به عنوان مطالعه موردی در این تحقیق، بخشی از ساحل بندر عباس انتخاب شده و کارایی روش ارائه شده مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد با توجه به اینکه در این روش همه عوامل داخلی و خارجی در نظر گرفته می شود و شیوه های مهندسی نیز به همراه نظر خبرگان لحاظ می گردد، راهبردهای ارائه شده مناسبتر می باشد. نتایج آنالیز حساسیت نشانگر آن است که در سناریوهای با خطر متوسط (s1 و s2) و سناریوی با خطر کم (s0)، حساسیت به وزن دهی کم بوده، در صورتیکه در سناریوهای با خطر زیاد (s3 و s4)، وزن دهی از حساسیت بیشتری برخوردار است. ضمنا در سناریوی با خطر کم (s0) و سناریوهای با خطر متوسط (s1 و s2)، عوامل طبیعی مانند وضعیت توپوگرافی، پوشش و جنس ساحل موثر هستند و عوامل اقتصادی و مطالعاتی همچون افزایش بودجه مناطق ساحلی و توجه به مطالعات در تعیین راهبردها نقش عمده ای ایفا می نمایند. در صورتیکه در سناریوهای با خطر زیاد (s3 و s4)، جان انسانها و حفظ محیط زیست به همراه تغییر کاربری، کنترل توسعه شهری و بافت جمعیتی از اثر بخشی بالایی برخوردار هستند.