ارزیابی کمّی عوامل کنترل کننده شدت فرسایش آبی در حوزه آبخیز خلخال، استان اردبیل

فرسایش آبی به عنوان یکی از مسائل مهم در کشاورزی و آبخیزداری مطرح است. به منظور ارزیابی کمّی خطرات فرسایش آبی حوزه های آبخیز فاقد آمار و اطلاعات، استفاده از مدل های تجربی منطقه ای اجتناب ناپذیر است. در این تحقیق، با به کارگیری مدل epm که یکی از روشهای متداول برآورد کمّی فرسایش در ایران میباشد، ابتدا اقدام به برآورد مقادیر فرسایش آبی در سطح زیرحوزه ها شد. در مرحله بعد عوامل تشدید فرسایش در منطقه انتخاب و نقشه های وابسته شامل شاخص پوشش گیاهی (ndvi)، ارتفاع متوسط رواناب سالانه، دبی پیک، دبی پیک ویژه، متوسط ارتفاع از سطح دریا، درصد انواع استفاده از اراضی، مساحت، ضریب شکل، طول و متوسط امتیاز فرسایش پذیری سازندهای زمین شناسی مربوط به هر یک از زیرحوزه ها با استفاده از gis تهیه شدند. بررسی رابطه بین عوامل انتخابی با مقادیر برآورد شده ی فرسایش خاک در زیرحوزه ها از طریق مدل سازی آماری در محیط نرم افزار arcgis9.3 به انجام رسید. سپس با تعیین متغیرهای مستقل (شامل عوامل انتخابی) و متغیر وابسته (میزان فرسایش زیرحوزه ها) مراحل انجام آزمون به صورت تجزیه و تحلیل انتزاعی، آزمون چند متغیره و انجام تجزیه مسیر به منظور مشخص کردن اثر های مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در محیط نرم افزار spss16، مهمترین عوامل موثر در ایجاد فرسایش آبی به دست آمد. در نهایت مدل منطقه ای فرسایش آبی در تطبیق با ویژگی های حوزه آبخیز مورد مطالعه به صورت رگرسیون چند متغیره تبیین و ارایه شد که بر اساس آن ارزیابی شدت فرسایش آبی در حوزه آبخیز خلخال استان اردبیل به انجام رسید.