تأثیر ویژگی های خاک بر همدماهای جذب و واجذب آترازین در برخی از خاک های شمال و شمال غرب ایران

آترازین در زمره پرمصرف ترین علف کش هاست و مقدار مصرف آن در دنیا بین 70000 تا 90000 تن در سال تخمین زده شده است. این علف کش در بسیاری از کشورها جزو علف کش های رایج آلوده کننده آب های زیرزمینی محسوب می شود. سرنوشت آترازین در خاک به بر هم کنش های آن با اجزای خاک بستگی دارد. مدل های انتقال این علف کش در خاک مستلزم آگاهی از ضرایب توزیع معادلات همدمای جذب و واجذب است که عمدتاَ از مطالعات پیمانه ای به دست می آیند. به منظور اندازه گیری غلظت آترازین روش های متعددی ارایه شده است ولی به علت مسائلی از جمله گران بودن و در دسترس نبودن دستگاه های مربوطه، اندازه گیری این علف کش با روش های ساده و با حساسیت قابل قبول از جمله روش اسپکتروفتومتری مورد توجه است. در این تحقیق از روش اسپکتروفتومتری برای اندازه گیری آترازین در خاک استفاده گردید. ابتدا 28 نمونه خاک از استان های گیلان، مازندران، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی جمع آوری گردید سپس همدمای جذب آترازین در این خاک ها در دامنه mgkg-1 50 - 5 مطالعه شد. نتایج نشان داد که بین ضریب توزیع همدمای خطی جذب آترازین (kd) و phخاک ها همبستگی منفی معنی داری وجود دارد. با صرف نظر از خاک های با کربن آلی کم و زیاد همبستگی مثبت معنی دار بین kd و درصد کربن آلی خاک ها مشاهده شد. همچنین در خاک های با درصد رس بالا بین kd و درصد رس خاک ها همبستگی مثبت معنی دار بدست آمد. با افزایش cce از تمایل به جذب آترازین توسط خاک ها به طور معنی داری کاسته شد. در مدل رگرسیون چند متغیره kd با phخاک ها رابطه منفی و با درصد کربن آلی و درصد شن خاک ها رابطه مثبت داشت. همدمای واجذب آترازین در 6 نمونه خاک انجام پذیرفت و نتایج نشان داد که بین همدمای جذب و واجذب آترازین هیسترسیس وجود دارد.