نقش جزایر کیش و خارک در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از قرن اول هجری تا تشکیل سلسله صفویه

نام خانوادگی: رضوان تبار نام: امیر عنوان پایان نامه: نقش جزایر کیش و خارک در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از قرن اول هجری تا تشکیل سلسله ی صفویه استاد راهنما: دکتر بهادر قیم استاد مشاور: دکتر علی بحرانی پور درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد رشته: تاریخ گرایش: مطالعات خلیج فارس محل تحصیل: دانشگاه شهید چمران اهواز دانشکده: ادبیات و علوم انسانی تاریخ فارغ التحصیلی: 12/11/1389 تعداد صفحات:188 واژگان کلیدی: خلیج فارس، جزیره کیش، بنی قیصر، جزیره خارک، موقعیت جغرافیای، عملکرد سیاسی و اقتصادی. حیات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس در طول تاریخ متأثر از تحولات سیاسی ایران بویژه در جزایر و بنادر آن بوده است. جزایر کیش و خارک از جزایر مهم و دارای موقیت سوق الجیشی هستند. بررسی پیشینه ی تاریخی این جزایر نشان می دهد که موقعیت جغرافیای، شرایط طبیعی و ارتباطی آن ها در جذب جمعیت و مطرح شدن به عنوان بارانداز و لنگرگاه کشتی هایی که به خلیج فارس می آمدند بی تأثیر نبوده است. بعد از اینکه بندر سیراف از رونق افتاد؛ جزیره کیش توانست جایگاه قابل ملاحظه ای در طول سه قرن از اواسط قرن پنجم تا اوایل قرن هشتم (ه.ق) در میان دیگر قلمروهای ساحلی اقیانوس هند به دست آورد. نقش ملوک بنی قیصر را نمی توان در رونق تجاری جزیره کیش نادیده گرفت، این جزیره در زمان اتابکان فارس به عنوان مرکز بازرگانی خلیج فارس باقی ماند. درعصر حاکمیت خاندان طیبی اگر چه حاکمیت آنها بر جزیره کیش طولانی نبود اما توانستند با ایجاد رابطه ی گسترده با اقیانوس هند بر رونق جزیره بیفزایند. جزیره خارک از لحاظ تاریخی، نظامی، تجاری، لنگرگاهی به عنوان مهمترین جزیره سوق الجیشی شمال خلیج فارس، معبر وقایع مهمی در قبل و بعد از اسلام بوده است. این جزیره در عهد باستان یکی از مراکز تجاری پالمیریان (تَدمِِِِِِِِِِِِِِریان) بوده و در قرون اولیه اسلامی محل پناهگاه طرفدارانی از جنبشهای سیاسی همچون خوارج و قرامطه بوده است. جزیره خارک به دلیل وجود مروارید مرغوب درآن مورد توجه بازرگان و سوداگران بوده است. این پژوهش در شش فصل تدوین شده که فصل اول به خلیج فارس و اهمیت آن, فصل های دوم تا پنجم به جزیره ی کیش و فصل ششم به جزیره ی خارک می پردازد. هدف این رساله رسیدن به پاسخ این سوال است که؛ آیا جزایر کیش و خارک در تحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس از قرن اول هجری تا تشکیل صفویه نقش داشته اند؟