ابعاد حقوقی حمایت از تحقیقات و ابداعات دانشگاهی در نظام مالکیت فکری درحقوق ایران و آمریکا

دانشگاهها به عنوان نهادهای علمی از جایگاه ویژه ای در توسع? فناوری و ارائ? ایده ها و نوآوریهای جدید برخوردار بوده، در چرخ? توسع? فناوری و نظام ملی فناوری نقشی حیاتی را ایفا می کنند. در این بین، اساتید و دانشجویان و محققان از بازیگران اصلی عرص? پژوهش در دانشگاه محسوب می گردند، که حمایت از آنها زمین? گرایش هر چه بیشتر دانشگاهها به سمت پژوهش را فراهم می آورد. علاوه بر آن، مراکز دیگری نیز در فرآیند تولید علم طی دو ده? اخیر ایجاد شده اند که شناسایی و تعریف دقیق از این مراکز و ارتباط آنها با دانشگاه تأثیر بسیاری در درک بهتر فرآیند تولید آثار فکری و تجاری سازی آن دارد. یکی از ابعاد حقوقی در خصوص تحقیقات و ابداعات دانشگاهی، بحث مالکیت این آثار و تعیین مالک آثار ایجاد شده می باشد. تحقیقات و ابداعات دانشگاهی، عمدتاً، از دو طریق فردی و گروهی ایجاد می شوند که، در این میان، باید به ویژگی استفاده از منابع دانشگاه در فرآیند تحقیق و اختراع و نوع رابط? محقق و مخترع با دانشگاه توجه نمود. بهره برداری از حقوق ناشی از آثار تولید شد? دانشگاهی تحت عنوان تجاری سازی این آثار دارای جنبه های مختلف مفهومی است. اگرچه قوانین و سیاستگذاریهای ناظر به مالکیت فکری دانشگاه به آنها مالکیت را اعطا می کند، اما، اعمال حقوق ناشی از مالکیت بر اموال فکری، بدون در نظر گرفتن ارزشها و اصول دانشگاه و یکپارچگی و اصول تدریجی تحقیقات، موانعی جدی بر سر راه پیشرفتهای آینده ایجاد خواهد نمود. لذا اعمال روشهای خاص تجاری سازی نیازمند ملاحظ? فاکتورهایی نظیر محدوده و کیفیت تجاری دارایی فکری، رسالت دانشگاه و چارچوبهای تقنینی ناظر بر عملکرد دانشگاههاست. بنابراین، لازم است تا دانشگاهها با تدوین اولی? سیاستهای مالکیت فکری خود، میزان سطح ورود به عرص? تجاری سازی را مشخص نمایند.