«مخاطب پنداری» برای رسانه ها ؛ در نظر سرآمدان جمهوری اسلامی ایران از سال 1383 تا 1388

در رساله حاضر دیدگاه سرآمدان جمهوری اسلامی ایران در مورد ویژگی های افراد آن سوی رسانه ها طی سال های 1383 تا 1388 با اصطلاح «مخاطب پنداری» توصیف و بوسیله روش «تحلیل محتوای عمقی» تجزیه و تحلیل شده است . در این پژوهش، سخنان سرآمدان جمهوری اسلامی ایران از بیش از10000 صفحه متن استخراج و در قالب 371 گزاره تقطیع شده است. سپس با روش فوق ، به عنوان یکی از روش های تلفیقی پژوهش ، و با کمک نرم افزار mrp داده ها مورد تجزیه و تحلیل های کمی و کیفی قرار گرفته است . این رساله در پنج فصل تدوین شده است . در فصل اول ، به این نکته اشاره شده که هرچه تصویر ذهنی سیاستگذاران و مدیران عرصه های رسانه ای با واقعیت های جهانی موجود در این عرصه فاصله داشته باشد، پیامدهایی از قبیل دور شدن مخاطبان از محتواهای رسانه های بومی و مورد تایید حاکمیت را به دنبال خواهد داشت . در فصل دوم ، با مرور تاریخچه و تعاریف «مخاطب»، مفهوم بهره مندی (use) از رسانه ها و «مخاطب پنداری» برای رسانه ها به عنوان مبانی نظری پژوهش معرفی و بر اساس آن، ویژگی های مطرح شده برای افراد آن سوی رسانه ها استخراج شده است . در فصل سوم رساله ، روش پژوهش و مفاهیم مرتبط با آن معرفی شده اند . توصیف و تحلیل یافته ها نیز در فصل چهارم ارائه گردیده است . در این فصل ، به پرسش های اصلی پاسخ داده شده و فرضیات پژوهش نیز مورد آزمون قرار گرفته اند . فصل پنجم نیز به نتیجه گیری نهایی از یافته ها اختصاص دارد . با توجه به یافته های این رساله ، به نظر می رسد از دید سرآمدان جمهوری اسلامی ایران ، افراد آن سوی رسانه های امروزین ، همان مشخصات مخاطبان سنتی مقابل میز خطابه یا منبر را دارا هستند . به عبارتی دیگر ، از نگاه این سرآمدان ، افراد آن سوی رسانه ها موجوداتی منفعل و تاثیرپذیرند و با توجه به قدرت فراوان رسانه ها نیازمند مراقبت و محافظت در برابر محتواهای رسانه ای هستند . ضمن آن که ، به نظر می رسد دیدگاه های افراد پیش گفته با نظریه های نوین دانش ارتباطات، مبتنی بر مفهوم بهره مندی از رسانه ها نیز تطبیق چندانی ندارد . در جمع بندی نهایی ، پدیده مخاطب پنداری از نگاه سرآمدان جمهوری اسلامی، در سه بعد ، شامل : 1) تاثیرات و عملکردهای منفی رسانه ها بر مخاطبان ، 2) توقعات پدرسالارانه از رسانه ها و 3) نحوه نگاه به رسانه ها ؛ و چهار محور : الف) اعتقاد به مولفه های نظریه تزریقی و گلوله جادویی ، ب) تاثیرات منفی رسانه ها ، ج) رسانه هراسی و د) نگاه آمرانه به رسانه ها ، دسته بندی شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.