مقایسه تاثیر درمان شناختی -رفتاری گروهی و انفرادی در کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی

مقدمه: اگرچه انسان موجودی اجتماعی است اما برخی به دلایل زیستی، روانی و اجتماعی دچار علائم و نشانه های ترس اجتماعی می شوند. اضطراب اجتماعی کاملا ناتوان کننده بوده، بسیاری از جنبه های مهم زندگی فرد را مختل می کند و نیازمند مداخلات درمانی است. مداخلات شناختی-رفتاری انفرادی و گروهی که عنصر اصلی آنها مواجهه با موقعیتهای ترس آور و بازسازی شناختی است در درمان این اختلال کارایی دارند اما به روشنی مشخص نیست که کدامیک از دو قالب گروهی یا انفرادی این مداخله در کاهش شدت علائم آن موثرتر است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه ی تاثیر دو روش درمان شناختی- رفتاری گروهی(cbgt) و انفرادی ((icbt طراحی شد. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات آزمایشی و با طرح پیش آزمون–پس آزمون دو گروهی می باشد. نمونه پژوهش شامل 28 نفر از بیماران با تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی بود که از مراکز درمان روانشناختی زیر نظر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انتخاب و بصورت تصادفی به دو گروه 14 نفری تقسیم شدند. سپس هر گروه بطور تصادفی به یکی از درمانهای شناختی- رفتاری گروهی(cbgt) و انفرادی((icbt تخصیص یافت. آزمودنی ها جهت ورود به مطالعه باید در دامنه سنی 18 تا 35 سال، تحصیلات حداقل دیپلم و نمره 37 و بالاتر در spin بوده و علائم اختلالات سایکوتیک، سو مصرف مواد و افسردگی اساسی نداشتند. هر یک از گروه های مورد مطالعه به مدت 12 جلسه تحت درمان شناختی –رفتاری گروهی یا انفرادی برگرفته از مدل هایمبرگ قرار گرفتند. نمونه نهایی بعد از اعمال ملاک افت(3 جلسه و بیشتر) به22 نفر(12 نفر درمان شناختی-رفتاری گروهی و10 نفر درمان شناختی-رفتاری انفرادی)کاهش یافت. داده های پیش آزمون- پس آزمون با آزمون t و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون t وابسته در خصوص معناداری تفاوت پیش آزمون و پس آزمون درون گروهی نشان داد که تفاوت نمرات در همه سنجه ها معنادار است(05/0>p). بعبارت دیگر هر دو روش مداخله منجر به کاهش معنادار شدت علائم اضطراب اجتماعی شده اند. در مقایسه بین گروهی، پس از کنترل متغیر همگام افسردگی، درمان شناختی- رفتاری گروهی در پرسشنامه فوبیای اجتماعی(spin) بر درمان شناختی– رفتاری انفرادی برتری داشت( 02/0= p ،93/6 = f ) و توانست ترس(03/0= p ، 48/5 = f) و برانگیختگی فیزیولوژیک ( 03/0= p ، 64/5= f ) آزمودنی ها را بیشترکاهش دهد. در پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی( (bfne-s نیز درمان شناختی رفتاری گروهی کاهش معنادار بیشتری را در مقایسه با درمان شناختی –رفتاری نشان داد(04 /0 =p ). دو روش مداخله تفاوت معنا داری در کاهش نمره خرده مقیاس اجتناب spin و نمره ترس از ارزیابی مثبت) (fpes نداشتند. نتیجه گیری: هر دو روش درمانی در کاهش علائم sad موثرند. درمان cbgt در کاهش نمره کلی اضطراب اجتماعی، ترس و برانگیختگی فیزیولوژیک درspin و ترس از ارزیابی منفی درbfne-s بر icbt برتری دارد لیکن تفاوت دو گروه در نمره اجتناب درspin و ترس از ارزیابی مثبت درfpes با یکدیگر معنادار نیست. همچنین میانگین بهبود معنادار بالینی گروهcbgt در مقایسه باicbt در spin بیشتر(05/0>p) اما درbfne-s و fpes برابر است (05/0<p).