بررسی همدید کنش های چرخندی بر روی ایران در سال 1381

چرخند ها، سامانه های همدید ناپایداری هستند که در آن ها فشار هوا کم، جریان هوا صعودی و جهت وزش باد در نیمکره ی شمالی، پادساعتگرد است. در صورت قرار گرفتن یک موج کوتاه عمیق همراه با هسته ی رودباد بر روی جبهه ی قطبی، چرخندها تشکیل می شوند. به دلیل حرکات عمودی هوا در چرخند ها، امکان پیدایش ابر، بارش و حتی طوفان تندری فراهم می شود. در این مطالعه دو هدف اصلی دنبال می شود که عبارتند از: شناسایی چرخند ها با استفاده از آستانه های مشخص و دیگری، بررسی توزیع زمانی و مکانی چرخند ها بر روی ایران در سال 1381 خورشیدی می باشد. قلمرو مورد مطالعه بین طول جغرافیایی 30 درجه ی غربی تا 80 درجه ی شرقی و عرض جغرافیایی صفر تا 80 درجه ی شمالی، می باشد. برای رسیدن به اهداف مطالعه، از داد ه های ارتفاع ژئوپتانسیل با تفکیک زمانی 6 ساعته و همچنین تفکیک مکانی 5/2× 5/2 درجه ی برای 6 تراز (500، 600، 700، 850، 925، 1000 هکتوپاسکال)، استفاده شده است. این داده ها از پایگاه داده سازمان ملی جو و اقیانوس شناسی ایالات متحده استخراج شده است. با بررسی آماری چرخند های تراز های مختلف، به این نتیجه رسیدیم که، تراز 500 هکتوپاسکال با 2337 چرخند، دارای بیش ترین فراوانی و تراز 700 هکتوپاسکال نیز تنها با 886 چرخند کم ترین فراوانی چرخندی را به خود اختصاص داده اند. نتایج بررسی فصلی درصد فراوانی چرخندها نیز گویای آن بود که، فصل پاییز بیش ترین فراوانی چرخندی را دارد و بعد از آن به ترتیب فصول زمستان، بهار و تابستان، بیش ترین فراوانی چرخندی را به خود اختصاص دادهاند. مرکز بیشینه ی فراوانی در فصول تابستان و زمستان متعلق به چرخند های اقیانوس اطلس شمالی می باشد با این تفاوت که در فصل تابستان چرخند های مذکور در همه ی تراز ها، به صورت گسترده حضور دارند ولی در فصل زمستان به طرف تراز های بالاتر از گستردگی آن ها، کاسته می شود. ویژگی بارز فصل بهار نیز، حضور چرخند گنگ می باشد که تا تراز 850 هکتوپاسکال نیز کشیده شده است.